Kralj udario na narodnog heroja
Kraljevina ili Republika, četnici ili partizani, odnosno Draža ili Tito... Večne srpske dileme u fokus je vratila oštra polemika Zrenjanin ili Petrovgrad.
Vojvođanski sukob rasplamsala je inicijativa Udruženja Petrovgrad da se najvećem gradu Banata vrati ime iz doba pre Drugog svetskog rata koje je nosio po kralju Petru Prvom Karađorđeviću.
To je prvo "najedilo" prvoborce koji ne daju naziv dat po komunisti Žarku Zrenjaninu, a onda i deo Zrenjaninaca, pokrenuo peticiju da se sačuva sadašnji naziv.
Bogata srpska prošlost se tako ispostavila kao i istina, "batina sa dva kraja", a u ovom slučaju i više, jer polemišu i druge organizacije, od kojih neke traže referendum o imenu grada na Begeju, a druge podsećaju da je vekovima nosio ime Bečkerek.
Savez udruženja boraca Narodnooslobodilačkog rata Srbije i AP Vojvodine se u ime "više od 130.000 članova", usprotivio "poništavanju tekovina antifašizma i skrnavljenja borbe protiv najvećeg zla u istoriji, u čije je temelje srpski narod položio više od 1,5 milion života".
- Pomalo perfidno smišljeno, suprotstavljaju posthumno znamenje zaslužne i značajne Srbe, kralja Petra prvog Karađorđevića oslobodioca, Žarku Zrenjaninu antifašisti, simbolu borbe protiv nacizma za jednakost među ljudima, prosvetitelju, narodnom heroju - naveo je Subnor, ističući da je srpska istorija zabeležila ulogu i jednog i drugog.
Borci su reagovali pošto je Udruženje Petrovgrad tražilo ispravljanje "istorijske greške" vraćanjem imena gradu od pre Drugog svetskog rata.
Vek jedinstva
Gradonačelnik Zrenjanina Čedomir Janjić kaže da je možda baš ova godina prava za vraćanje naziva Petrovgrad.
- Možda je 2018. baš ta godina kada se i navršava vek od oslobođenja našeg grada i sjedinjenja sa maticom Srbijom, kada treba da vratimo to ime - rekao je Janjić.
Niko ne spori antifašističke borce i njihove zasluge, ukazuje za "Vesti" Saša Mladenović, urednik portala Petrovgrad, ističući da inicijativa ne nosi ideološki predznak, već je identitetska stvar:
- Svi gradovi su posle raspada SFR Jugoslavije vratili nazive, od pre uspostavljanja te države, samo je nama ostala anahronost. Recimo, Užice i još neka mesta su skinula iz naziva Titovo, pa vođa NOR i doživotni predsednik SFRJ nestao iz naziva gradova, dok Zrenjanin nazvan po prezimenu lokalnog borca opstaje, iako je Žarko Zrenjanin rodom iz Vršca, a ne iz našeg grada.
Aktiv istoričara Zrenjanina je tim povodom održao okrugli sto, na kojem je istoričar dr Milan Micić, zamenik vojvođanskog sekretara za kulturu, kazao da ime Petrovgrad nije simbol monarhije, već Srbije i njenog naroda u percepciji Srba van nekadašnje teritorije Kraljevine Srbije, pre 1918. Na skupu je zaključeno i da je Petrovgrad, simbol antifašizma, jer se pojava imena grada poklapa sa prvom žrtvom fašizma u Evropi, kraljem Aleksandrom ubijenim u atentatu 1934. Podsećaju i da je posle ulaska nacista u Petrovgrad 1941, srušen spomenik kralju Petru.
Ovu inicijativu ozvaničio je gradonačelnik Zrenjanina Čedomir Janjić, funkcioner vladajućih naprednjaka, prosledivši je Ministarstvu državne uprave i lokalne samouprave.
Reagovao je Centar za razvoj civilnog društva, upozorivši da je Janjić pretvorio gradsku samoupravu "u sekretarijat jednog preduzetnika i jedne nevladine organizacije i ugrozio manjinska prava velikog broja građana Zrenjanina".
- Zahtev za izmenu imena grada je legitiman, ali je nelegitimno, bez novog referenduma, aktom gradonačelnika samovoljno i nedemokratski poništavati rezultate referenduma iz 1992, kada su žitelji dali prednost Zrenjaninu u odnosu na Petrovgrad i Veliki Bečkerek - navodi CRCD.
Jedan od potpisnika peticije protiv promene imena, univerzitetski profesor Duško Radosavljević podseća da ime Zrenjanin grad nosi više od sedam decenija, dok je Petrovgrad bio od 1935. tek nekoliko godina.
- Tokom sedam decenija je stvoren identitet grada pod imenom Zrenjanin, koji je bio jedan od najrazvijenijih u Jugoslaviji i odmah posle Splita po broju sportskih medalja - kaže Radosavljević ističući da je protiv elementarne logike menjati ime, pa da žitelji objašnjavaju da su iz Petrovgrada, pa da objašnjavaju da je to Zrenjanin.
Krivca za ovu ujdurmu Miroslav Samardžić iz Zrenjaninskog socijalnog foruma vidi u desničarskim krugovima koji bi da potisnu vrednosti koje su karakterisale jugoslovenski antifašizam.
- Naziv Zrenjanin je deo našeg identiteta, mi smo Zrenjaninci, a ne Petrovgrađani - poručio je inicijatorima promene naziva grada.
Građani sve rekli na referendumu
Zrenjaninac Saša Pernat koji za sebe kaže da je komunista i zakleti Jugosloven, smatra da je sramota to što se radi, jer su građani pre četvrt veka referendumom jasno rekli da hoće da im se grad zove Zrenjanin.
- Kralj Petar nema veze sa Zrenjaninom, a nema ni podataka da je ikada nogom kročio u naš grad. Žarko Zrenjanin je Lala i organizator ustanka u Vojvodini. Pre ustanka u Srbiji 7. jula, on je 23. juna 1941. došao u grad na sastanak i tada je doneta odluka o podizanju ustanka protiv okupatora u pokrajini - pojašnjava za "Vesti" Pernat.
Svetozarevo ili Markovićevo
Grad Jagodina, koji se od 1946. zvao Svetozarevo, po Svetozaru Markoviću, vratio je ime iz davne 1399. odlukom građana na referendumu 1992. To nije bio slučaj sa Dimitrovgradom, 1951. nazvanim po komunisti Georgiju Dimitrovu, koji je zagovarao Balkansku federaciju Jugoslavije i Bugarske. U cilju da mu vrate ime Caribrod, lokalne vlasti su 2004. sprovele referendum na koji nije izašlo dovoljno glasača. Većina odbornika je 2008. izglasala da opet bude Caribrod, ali odluka nije sprovedena u delo.
