Znate li koji je "grad svilene bube"?
U srcu današnje Srbije razvilo se tokom srednjeg veka naselje koje je dobilo ime prema glavnom zanimanju svojih žitelja, gajenju svilene bube - Svilajnac. Prvi put se pominje 1467. godine u turskom popisu pokrajine Braničevo.
Svilajnac je još u doba Prvog srpskog ustanka imao školu, koja je posle oslobođenja od Turaka zgradu delila sa magistratom, okružnim sudom. Ovaj sud je radio za celu Ćuprijsku nahiju. U prvoj polovini 19. veka grad je postao administrativno, vojno i privredno središte i sedište nahije. Razvojem zanatstva i trgovine prerastao je u izvozničko mesto i postao stecište poslovnog sveta.
Najzaslužniji za razvoj Svilajnca bio je Milosav Zdravković Resavac, junak oba srpska ustanka, koji je u miru postao prvi načelnik Resavskog sreza. Bio je jedan od malo pismenih i bogatih Srba onog vremena, a kao čovek od poverenja i saradnik knaza Miloša i član Sovjeta, tadašnje srpske vlade. Već 1820.
Slovačka apotekaOtvaranje špitalja, bolnice u Svilajncu usledilo je prve godine srpske samostalnosti, 1831. po naredbi kneza Miloša, tako da su već naredne prispeli doktori u Svilajnac i "preuzeli bolne lečiti". Nešto kasnije u grad je došao slovački apotekar Julije Draškoci i otvorio prvu apoteku, a početkom 20. veka Svilajnac je dobio zgradu za sresku bolnicu koja je otvorena 1909. godine. |
Svilajnac je počeo da se gradi prema regulacionom planu kojim su projektovane četiri glavne ulice, koje i danas čine gradsko jezgro. Zalaganjem kneza Miloša projektovan je moderan trg, danas zvan Lazin, a knez je "nalagao i pare davao" za gradnju crkve svetog Nikole. Stvaranjem narodne vojske na Preobraženskoj skupštini 1861. Svilajnac je postao sedište vojne komande Istočno-moravskog okruga. Ubrzo je dobio poštu i telegraf.
Tu je živelo oko 4.000 stanovnika od koji su polovina bili ratari, a ostali trgovci, mehandžije i zanatlije. Oni su početkom 20. veka imali čak 17 esnafa, udruženja. Pošto je 1866. proglašen varošicom, širom je otvorio vrata i kulturi. Omladina resavska je osnovala čitaonicu i pozorišnu družinu, počeli su da se otvaraju listovi, od kojh je 1871. prvi bio "Resavski poštonoša", a 1877. osnovana je niža gimnazija. Početkom veka Žika D. Kostić je otvorio prvu, i za dugo vremena jedinu štampariju u celom okrugu. Nazvao ju je Manasija, i počeo da objavljuje publikacije, plakate i razglednice.
