Plaćamo danak NATO bombama
Pčinjski okrug prednjači po broju obolelih od raka. Od NATO bombardovanja 1999. godine do danas znatno je povećan njihov broj. Prema podacima Zavoda za javno zdravlje 1999. godine u ovom okrugu na 100.000 stanovnika bilo je 194 muškarca i 173 žene obolele od kancera. Poslednja godina za koju su rađeni ovakvi podaci jeste 2010, i tada je zabeležen drastičan rast broja bolesnih. Od 100.000 stanovnika tada je od raka obolelo 292 muškarca i 251 žena.
Mnogi stručnjaci ovo pripisuju bombama sa osiromašenim uranijumom, koje su za vreme bombardovanja samo u Vranjskom okrugu bačene na pet lokacija. Najjači udar pretrpeo je televizijski relej na Pljačkovici. Penzionisani general Slobodan Petković, stručnjak za ABH (atomsko-biološko-hemijsku) odbranu, kaže da je ovaj relej bio u tako lošem stanju, da je mogao da se sruši najobičnijom municijom.
Umesto toga, planina Pljačkovica ispod koje se prostire Vranje, potpuno je kontaminirana. Tačan broj metaka koje je NATO ispalio na repetitor na Pljačkovici se ne zna, mada se pretpostavlja da ih je bilo više od 1.000. Stručnjaci Instituta Vinča, koji su obavili dekontaminaciju, od toga su izvadili svega 50-ak komada. Osim Pljačkovice, vrha koji sa 1.096 metara nadmorske visine dominira nad Vranjem, u ovom regionu mapirane su još četiri lokacije na koje su NATO avioni izručili municiju sa osiromašenim uranijumom. To su Borovac i Čerenovac kod Bujanovca, te Reljan i Bratoselce pored Preševa.
Kontaminirani ljudi- Zaposleni u Institutu "Dr Dragomir Karajović" tokom 2002. godine uradili su interno istraživanje u reonu Vranja. Tom prilikom došlo se do poražavajućih rezultata o internoj kontaminaciji stanovništva uranijumom. U jednom slučaju je utvrđena enormna kontaminiranost, a reč je o čoveku koji je radio na dekontaminaciji oko jednog bunara - kaže Kovačević. |
Unesrećene su stotine generacija koje dolaze, jer je osiromašenom uranijumu potrebno pet miliona godina da se razgradi. U ljudski organizam najlakše dospeva respiratornim putem, preko pijaće vode i kroz lanac ishrane, pa su do pre dve godine nadležne institucije redovno ispitivale kvalitet vode u okolna 32 bunara.
Eržika Antić, direktorka vranjskog Zavoda za javno zdravlje, kaže da su nalazi vode do sada bili uredni, bez prisustva čestica osiromašenog uranijuma.
- Uzorkovanje nije rađeno od 2011, koliko sam upoznata zbog nedostatka para - izjavila je Antićeva.
Para nema ni za istraživanja, ni za dalju dekontaminaciju. Doktor Radomir Kovačević, načelnik Sektora za radiološku zaštitu Instituta "Dr Dragomir Karajović", kaže da zabrinjava činjenica da nema potrebnih sredstava za stalni monitoring ugroženosti zdravlja barem rizičnih grupa stanovništva, kao ni za monitoring podzemnih voda i ugroženosti biljnog i životinjskog sveta.
- Unošenje osiromašenog uranijuma u lanac ishrane je realna opasnost. Monitoring je do sada rađen nesistematski, od slučaja do slučaja. Posledice kontaminacije životne sredine osiromašenim uranijumom biće dugotrajne i mnogobrojne. Čestice osiromašenog uranijuma unete u organizam mogu izazvati razne štetne efekte. Osobe koje borave u kontaminiranim područjima u velikom riziku su da obole od kancera limfnih žlezda, krvi, pluća i dojke - ističe Kovačević.
I iz Društva Srbije za borbu protiv raka upozoravaju da je alarmantan rast broja obolelih, te da se očekuje nastavak takvog trenda koji je direktno povezan sa prisustvom osiromašenog uranijuma u zemlji i vazduhu Pčinjskog okruga.
- Nisu u pravu stručnjaci koji tvrde da epidemija malignih bolesti u poslednjoj deceniji nema nikakve veze sa 15 tona osiromašenog uranijuma koje su, za 78 dana bombardovanja, bačene na našu zemlju, uglavnom na Kosovu i rubnom području Pčinjskog okruga - izjavio je predsednik ovog društva Slobodan Čikarić.
Zastrašujući podaciMerni instrumenti Agencije za zaštitu od jonizujućih zračenja i nuklearnu sigurnost Srbije nekoliko godina unazad pokazuju da je Vranje, uz Vinču i Kosovsku Mitrovicu, grad sa najvećom radioaktivnošću u zemlji. Podaci sa uređaja postavljenog u dvorištu Hidrometeorološkog zavoda blizu fabrike Zavarivača 2009. godine, kada je počeo da funkcioniše sistem rane najave radijacijskog akcidenta, učitavaju se na svakih pola sata, a prosečna vrednost gama zračenja u Vranju iznosi 137 nSv/h (nanosilverta na čas), a u Vinči 127 nSv/h, sasvim dovoljno za pristojnu dozu panike. |
