Rehabilitovano 2.000 nevino osuđenih
Prema nezvaničnim podacima, u Srbiji je bilo oko 50.000 političkih osuđenika i kažnjenika u periodu od 1945. do 1985. godine.
Na listi rehabilitovanih nalazi se i nekoliko poznatih političara, intelektualaca i umetnika, kao što su dr Slobodan Jovanović, glumica Žanka Stokić, advokati Veljko Guberina i Slobodan Subotić, pisci Dragoslav Mihailović i Borislav Pekić, komunista Andrija Heberg, a krajem prošle godine rehabilitovan je i knez Pavle Karađorđević, piše beogradski Danas.
Međutim, i pored podnetih zahteva nisu rehabilitovani general Dragoljub Draža Mihailović, poznati disident Milovan Đilas i predsednik vlade u vreme okupacije Srbije od nacističke Nemačke Milan Nedić.
Pročitajte još: |
U Ministarstvu pravde kažu za Danas da su do sada zaključena 22 sporazuma o rehabilitacinom obeštećenju. Kako ističu, isplate su izvršene u 16 slučajeva, dok je u toku obezbeđivanje novčanih sredstava za još šest sporazuma.
"Ukupan iznos koje je Ministarstvo isplatilo za zaključene sporazume je više od 14 miliona dinara, dok se obezbeđuju sredstva u iznosu od još četiri miliona dinara. U toku narednog meseca biće, prema planu, odlučeno o preostalim podnetim zahtevima," ističu u Ministarstvu pravde. Međutim, odgovor na pitanje ko su ljudi kojima će biti isplaćena obeštećenja i za šta su osuđeni, Danas nije dobio.
Četiri preduslovaPrema rečima sagovornika beogardskog lista, da bi se ostvarila potpuna politička rehabilitacija žrtava progona, potrebno je uraditi četiri bitna procesa: prvi je otvaranje dosijea tajnih službi o progonjenim licima, zatim lustracija ličnosti, koje su kao javni funkcioneri grubo kršili ljudska prava, potom puna pravna rehabilitacija, koja podrazumeva poništavanje njihovih kazni i obeštećenje i na kraju restitucija. |
Jovica Trkulja, profesor Pravnog fakulteta u Beogradu, ekspert za problem političke rehabilitacije, kaže da je rehabilitacija političkih osuđenika jedan od važnih koraka u pravnom savladavanju autoritarne prošlosti.
Trkulja ističe da je zakon iz 2006. godine u pravno tehničkom smislu jedan od najlošijih koji je donela skupština, a nije bio praćen ni donošenjem drugih zakona, kao što je zakon o otvaranju dosijea tajnih službi, kao i zakon o restituciji.
"Nažalost, Srbija još nema Zakon o otvaranju dosijea tajnih službi, a Zakon o lustraciji je ostao mrtvo slovo na papiru, što će veoma otežati pribavljanje relevantnog dokaznog materijala. Uz to, u mnogim slučajevima je nemoguće prikupiti neophodnu dokumentaciju, jer je mnogim licima suđeno bez valjanog postupka, mnogi dokumenti su uništavani," naglašava Trkulja. On dodaje da su proces rehabilitacije najbolje ostvarile Nemačka, Mađarska, Poljska, a od zemalja bivše Jugoslavije Slovenija.
