Sme li pop da vam traži pare?
Pobuna naroda iz okoline Leskovca protiv popa Bate, zbog visokog cenovnika, opet je pokrenula priču o tome koliko koštaju usluge sveštenika u Srbiji.
I dok "prozvani" sveštenik odbacuje optužbe, narod piše peticiju, a ostali vernici se preispituju ko je i koliko do sada plaćao razne crkvene usluge.
Kako piše "Politika" samo neke eparhije SPC-a imaju propisan godišnji razrez koji daju vernici, Rimokatolička crkva ima taksovnik za verske obrede, a islamska zajednica članarinu.
|
Mesečna primanja verskih službenika Islamske zajednice Srbije isplaćuju se iz centralne kase u koju se slivaju prihodi ove verske zajednice. I oni se najvećim delom izdržavaju prilozima vernih: od novca koji dobijaju za neke manje verske usluge, članarina i donacija. "Za smrtne slučajeve postoji utrđeni cenovnik, ali vršenje ostalih verskih obreda, poput rođenja, nadevanja imena, venčanja... ne spada u obavezna davanja vernika, odnosno on može da izdvoji onoliko novca koliko hoće i može. |
Sveštenici žive od priloga vernika, oni čine najveći i gotovo isključivi deo njihovih primanja, ali zabranjeno im je da obavljanje određenog verskog obreda uslovljavaju cenom, kao i da od vernika zahtevaju novac, što treba da ostave njihovim materijalnim mogućnostima.
Sagovornici "Politike" iz Srpske pravoslavne crkve objašnjavaju da ne postoji jedinstveni zvanični cenovnik kojim je utvrđeno koliki iznos treba da se plati za obavljanje određenih verskih obreda. Hramovi su jedino u obavezi da propišu takse za krštenja, venčanja onih koji ne pripadaju njihovoj parohiji, ali njihova visina, opet, zavisi od hrama do hrama. Neka vrsta nezvaničnog cenovnika za verske obrede, međutim, postoji - to je uobičajena cena koju vernici daju za svećenje vodice ili krštenje, na primer, piše "Politika" , ali ne navodi o kojim se novčanim iznosima radi.
Ta nezvanična "tarifa", međutim, nikako nije i uslov da verski obred bude izvršen - može se dati i manje i više od toga.
"Onaj ko nema novca, ne mora uopšte da plati, ali vernici treba da budu svesni da sveštenici žive isključivo od novca koji dobijaju od njih za različite obrede", napominju sagovornici "Politike" iz SPC.
U većini eparhija sveštenik nema mesečnu platu, već mu primanja zavise od broja parohijana, broja izvršenih obreda tokom meseca, visine priloga koji daju vernici.
Mali je broj eparhija, poput Bačke, u kojima se plaća parohijal, godišnji razrez koji vernici izdvajaju za crkvu i gde postoji mogućnost da sveštenik, zahvaljujući tome, dobija "redovnu platu".
Domaćinstvo koje plati parohijal ne mora da daje novac za bilo koji verski obred, a svešteniku je strogo zabranjeno da od parohijana traži da mu plate svećenje vodice ili sečenje kolača. U brojnim eparhijama SPC u inostranstvu, vernici plaćaju parohijal, s tim što u nekim zapadnim zemljama njegovu visinu određuje država.
"Verovatno bi uvođenje parohijala u priličnoj meri sredilo stanje, odnosno, ne bi se dešavalo da vernici za iste verske obrede plaćaju različite cene ili da se onima koji žive u siromašnijim sredinama praktično nameće da daju veliki novac, jer i njihove komšije daju toliko.
U drugoj polovini XIX veka i u vreme Drugog svetskog rata postojali su nekakvi zvanični cenovnici, ali je bilo i mnogo zloupotreba, pa se to nije pokazalo kao dobro rešenje", navodi jedan od sagovornika "Politike" iz redova sveštenstva SPC.
U Bačkoj eprahiji visina parohijala iznosi jedan odsto godišnjih primanja člana porodice koji ga plaća, a to izdvajanje nije obavezujuće za vernike, već dobrovoljno. Tradicija mu seže još iz vremena Karlovačke mitropolije.
Zahvaljujući prihodima od parohijala, bečki sveštenici dobijaju mesečnu platu čija visina zavisi od toga koliko dece imaju.
Postoji još jedan izvor svešteničkih prihoda - od korvane, priloga koji vernici ostavljaju na centralnoj ikoni u crkvi. A koja se deli između svih koji služe u tom hramu. Budući da sveštenik, praktično, nema drugih prihoda osim priloga vernika, crkva ne zabranjuje sveštenicima da uzimaju novac za verske usluge, kako pravoslavna tako i katolička.
Beogradska nadbiskupija, tako, ima zvanični taksovnik, propisane crkvene takse za određene obrede, ali je sveštenicima dozvoljeno da primaju i prilog od vernika.
"Svi takvi prilozi su, međutim, na dobrovoljnoj bazi i svešteniku je zabranjeno da traži bilo kakav novac za obred. Zvanične takse za verske obrede utvrđuje svake godine naš Ordinarijat, za venčanje taksa je 2.000 dinara, za sahranu 4.000 dinara, dok se krštenje ne plaća", objašnjava otac Milutin Novaković, sekretar Beogradske nadbiskupije.
On dodaje da u svešteničke priloge ulazi i novac koji vernici plaćaju za misne nakane. Vernici plaćaju svešteniku da za njih, odnosno njihove bližnje, slavi svetu misu u Beogradskoj nadbiskupiji. Za taj obred propisana je taksa od 800 dinara, ali sveštenik ne sme da primi više od jedne misne nakane dnevno.
Mi imamo malo vernika, pa je i ovih prihoda malo. Imamo župe u kojima je bilo dvadesetak misnih nakana godišnje. Dešava se, međutim, da druge biskupije na teritoriji Srbije dobiju veći broj misnih nakana od vernika, a budući da sveštenik ne sme da služi više od jedne dnevno, oni razliku daju nama. Tako se snalazimo da bismo dopunili prihode koji su, inače, vrlo skromni" navodi otac Milutin Novaković.
Članarinu plaćaju svi islamski vernici i ona iznosi između 10 i 20 evra godišnje", objašnjavaju u Islamskoj zajednici Srbije za "Politiku".
