Oranje antičkog novca

Policija Sremske Mitrovice nedavno je uhapsila dvojicu lopova koji su pokušali da opljačkaju istorijsko blago u Čortanovcima kod Inđije, tako što su skupocenim detektorima pretraživali tlo u potrazi za antičkim novcem.

Da je sremska ravnica stalno na udaru sitnog lopovluka i nije nepoznato, ali je mnogo teže izaći na kraj sa pravom arheološkom mafijom koja zgrće ogromnu zaradu od od arheološkog blaga Srbije.

Lovci na istorijsko i kulturno blago, opremljeni najsavremenijim aparatima za detekciju, a često i do zuba naoružani, vade antikvitete iz zemlje, pacovskim kanalima iznose iz Srbije i prodaju bogatim privatnim kolekcionarima, najčešće u zemljama zapadne Evrope: Italiji, Nemačkoj, Švajcarskoj, Holandiji ...

Pavle Popović, arheolog Muzeja Srema u Sremskoj Mitrovici, kaže da ovaj muzej do blaga dolazi iskopavanjem ili otkupom.

- Posle 1985. godine naši redovni saradnici prestaju da donose vredne predmete u Muzej i naprosto, preko noći postaju ''ljubitelji-hobisti'' starog novca. Kristalno je jasno da oni antički novac koji pronađu prodaju krijumčarima, odnosno članovima dobro organizovane arheološke mafije. Često su to pravi rariteti - tvrdi Popović.

Ceo Sremski okrug je ogroman arheološki lokalitet, a prekopan je uzduž i popreko. Na sve strane vide se jame kao posledica divljih arheoloških iskopavanja. Sama Sremska Mitrovica, koju naseljavaju mnogi narodi sedam milenijuma od neolita, preko Kelta, Rimljana, Avara, Slovena, prebogata je arheološkim blagom. Krijumčari se sve što se pronađe: oružje, nakit, grnčarija, ali najčešće se pljačkaju i prodaju antički novčići, čija cena na crnom arheološkom tržištu varira u rasponu od 100 do čak 100.000 evra!

Članovi numizmatičke mafije čak nude seljacima besplatno duboko oranje, s tim da sve to što se vredno u zemlji pronađe pripadne njima!

Arheolog Pavla Popović

Postojeći zakon o zaštiti kulturnih dobara za ilegalno iznošenje kulturnog blaga iz zemlje predviđa kaznu zatvora od tri meseca do pet godina, ako se radi o predmetima od izuzetnog značaja kazna se kreće od jedne do osam godina zatvora. Međutim, antičko blago koje leži ispod oranica najčešće završava u privatnim zbirkama kolekcionara širom Evrope.

Sremski okrug koji obuhvata 8 opština i koji se prostire od same granice sa Hrvatskom do Nove Pazove i Fruške gore, veliko je arheološko nalazište. Međutim, za arheologe i ljude iz arheološke branše mnogi veoma značajni arheološki lokaliteti ni delićem, kako se tvrdi, nisu istraženi, te stoga kolika i kakva istorijsko-kulturna blaga kriju, ostaje velika misterija. Naš sagovornik koji je želeo da ostane anoniman, tvrdi da postoje brojni lokaliteti na području sremske ravnice, koji su atraktivni za one koji se bave prljavim arheološkim poslom isključivo zarad velikog profita.

- Neki od poljoprivrednih proizvođača bacili su motike, uzeli u šake moderne arheološke detektore, i naprečac se obogatili! To svedoče njihove kuće kao dvorci, stanovi u Beogradu, Novom Sadu, duž morske obale u Crnoj Gori. A, oni su samo, sitne male ekspoziture onih koji čine našu arheološku mafiju i koji su prečim putem, tražeći hleba bez motike, postali izuzetno imućni. Jedno vreme su ovde italijanski arheološki mafijaši vrbovali ljude, nudeći im odlične uslove za ''rad na terenu'' i prodaju arheološkog blaga. Međutim, dobro uhodana domaće arheološka mafija brzo im je stala na put.