Sankcije Mađarskoj!
Usvajanje izveštaja o alarmantnom stanju mađarske demokratije u Evropskom parlamentu (EP) ozbiljan je udarac neliberalnoj vladi xa, smatraju jedni, dok drugi vide to samo kao simboličan protest.
Podsetimo, poslanici EP usvojili su sa 448 glasova za, 197 protiv i 48 uzdržanih, izveštaj Judit Sargentini iz kluba poslanika Zelenih/Evropskog slobodnog saveza koje poziva Evropski savet (koji čine šefovi država i vlada) da, "u skladu s članom 7 stavkom 1 Ugovora o Evropskoj uniji, utvrdi da postoji očigledna opasnost da Mađarska teško krši vrednosti na kojima se temelji EU".
Član 7 je, inače, u briselskom žargonu poznat kao "nuklearna opcija". Ovo je prvi put u istoriji da je EP izglasao ovakav disciplinski postupak protiv zemlje članice što pokazuje koliko ozbiljno ostatak Unije shvata potkopavanje demokratije i vladavine prava u Mađarskoj pod Orbanom. Član 7 je, doduše, pokrenut i protiv Poljske - još jedne "neliberalne demokratije" iz istočne Evrope - pre devet meseci, ali tada ga je aktivirala Evropska komisija.
Ovo teoretski može dovesti do oduzimanja prava glasa u Savetu EU koji o tome mora da bude jednoglasan. To, pak, znači da će Poljska, koja je i sama podvrgnuta istom postupku i koja je bliska saveznica Mađarske, verovatno uložiti veto.
Duga lista grehova
EU zamera Orbanu što je njegova vlast u Mađarskoj ugrozila: 1. Funkcionisanje izbornog i ustavnog sistema, 2. Nezavisnost sudstva i prava sudija, 3. Borbu protiv korupcije, 4. Privatnost i zaštitu podataka, 5. Slobodu izražavanja, 6. Akademsku slobodu, 7. Slobodu veroispovesti, 8. Slobodu okupljanja, 9. Pravo na jednako postupanje, 10. Prava manjina, uključujući Rome i Jevreje, i njihovo pravo na zaštitu od govora mržnje, 11. Temeljna prava migranata, tražilaca azila i izbeglica, 12. Ekonomska i socijalna prava.
Ako bi se to desilo, onda zajedničko telo šefova država i vlada, plus predsednik Evropske komisije Žan-Klod Junker i predsednik Evropskog saveta Donald Tusk mogu da se uključe u glasanje, a tada je potrebna kvalifikovana većina od četiri petine glasova za odluku.
U izveštaju od 13 tačaka, među konkretnim zamerkama navodi se ograničavanje slobode medija, progon nevladinih udruženja, izbacivanje Centralnoevropskog univerziteta iz Budimpešte i još brojni drugi primeri, među kojima su i opšteraširena korupcija i klijentelizam u mađarskim državnim institucijama.
Tu se posebno ističe zakon neverovatnog naziva Zaustaviti Soroša, koji je zabranio nevladinim udruženjima ikakvu fizičku ili pravnu pomoć migrantima, odnosno izbeglicama. Tako je nazvan jer Orbanova vlada za čitavu migrantsku krizu krivi upravo mađarsko-američkog investitora i filantropa Džordža Soroša, predstavljajući ga u klasičnom antisemitskom maniru kao tajnog orkestratora iza talasa migranata.
Upozorenje
Ipak, bez obzira na ove prigovore, koje će evropske institucije verovatno odbaciti, još je prilično dug put do konkretnih sankcija za Mađarsku. Ovo je samo otvaranje vrata za moguće sankcije, a jedina konkretna mera koja proizlazi iz glasanja je slanje formalnog upozorenja Budimpešti, uz set preporuka za ispravak navedenih prekršaja, na koje ona mora odgovoriti u određenom roku.
Mala osveta
Glasanje u Evropskom parlamentu, koji je doveo u pitanje evropske vrednosti u Mađarskoj, i aktivirao vanrednu proceduru protiv te zemlje, samo je "mala osveta" političara koji se zalažu za imigraciju, izjavio je šef mađarske diplomatije Peter Sijarto.
- Današnja odluka nije ništa drugo do mala osveta promigrantskih političara protiv Mađarske. Odluka osude Mađarske i njenog naroda doneta je jer smo mi Mađari dokazali da migracija nije neophodni proces i da je moguće zaustaviti imigraciju - rekao je Sijarto i dodao da je glasanje pokazalo da većinu poslanika u Evropskom parlamentu čine promigrantski političari.
