Skandalozna namera podgoričkih vlasti (2): Podgorica trguje svetinjama
Dok se crnogorska vlast i lokalna uprava Cetinja ovih dana iznova nadmudruju sa Mitropolijom crnogorsko-primorskom i silobatno pokušavaju da najpoznatiju ikonu na svetu, Bogorodicu Filermosku, trajno smeste u Cetinjsku pećinu, uprkos oštrom protivljenju i crkve i stručnjaka, iznova iskrsava kao nož oštro pitanje: čijim to oni blagom "trguju" i otkud im pravo da tri najveće hrišćanske svetinje, pomenutu ikonu, ruka Svetog Jovana i česticu Časnog krsta, sveto trojstvo koje vekovima nije deljeno, već bezmalo 40 godina drže podeljeno?
Evo najpre kratkog podsećanja kako su ove svete stvari dospele u Crnu Goru.
- Ikona Bogorodice Filermoske smatra se najstarijom sačuvanom slikom majke Hristove, a ono što joj daje posebnu draž jeste činjenica da predanje govori da ju je naslikao sveti apostol i jevanđelista Luka prema živom modelu, odnosno s blagoslovom same Bogorodice - kaže Tamara Ognjević, istoričar umetnosti, poznati novinar i publicista.
Skandalozna namera podgoričkih vlasti:
Iz pustinje, gde je potom dugo čuvana među prvim monasima, preneta je u Jerusalim, a odatle, negde oko 430. godine, zaslugom carice Evdokije, dospeva u Konstantinopolj. Tu je čuvana u Vlahernskoj crkvi, sve do 1204, kada je pala u ruke krstaša koji su opustošili Konstantinopolj, zajedno sa rukom Svetog Jovana i česticom Časnog krsta, relikvijama koje su u međuvremenu priključene ikoni. Tako su svetinje dospele u posed rimokatoličkog monaškog viteškog reda jovanovaca. Odatle su, po prilici, preko Palestine i Kipra, dospele na ostrvo Rodos, gde su čuvane u posebno sagrađenom i uređenom hramu na brdu Filermos.
A kad je 1522. na utvrđeni Rodos krenuo i jedan od najvećih turskih osvajača, Sulejman Veličanstveni jovanovci su, s blagoslovom turskog silnika, napustili Rodos i po odobrenju španskog kralja Karla Petog, konačno se skrasili na Malti i od tada nose i ime Malteški vitezovi. Kad je Napoleon 1798. krenuo u svoj čuveni "egipatski pohod", na putu njegove moćne armade se prvo našla Malta. Malteški vitezovi su ostrvo predali bez borbe, a zauzvrat su dobili dozvolu da mogu mirno da odu i sa sobom ponesu tri svetinje, koje su i na Malti stalno čuvane u posebno uređenim bogomoljama.
Osiromašeni i poniženi, Maltežani su nekoliko meseci kasnije našli utočište pod skutom ruskog cara Pavla Prvog, kojem su u znak zahvalnosti darovali tri najveće svetinje u hrišćanstvu. Oduševljeni imperator je naredio da se svetinje okuju u žeženo zlato i ukrase najskupocenijim draguljima, i one su od tada sve do Oktobarske revolucije, odnosno do 1920. čuvane u ruskim carskim lavrama. Tada su uz pomoć belogardejaca prokrijumčarene u Talin, u Estoniju, i predate staroj carici Mariji Fjodorovnoj, majci cara Nikolaja Drugog Romanova. Ona će, izgleda, narediti da se, po njenoj smrti, svetinje daruju jugoslovenskom kralju Aleksandru Prvom Karađorđeviću u znak zahvalnosti za pomoć i utočište koje je pružio ogromnoj masi Rusa izbeglih pred naletom boljševika.
Poreklo imena
Po onome što je, uglavnom kao predanje, doprlo do naših dana, tvorac ove slike Majke Božje je ikonu najpre odneo u pustinju, tadašnje prebivalište prvih monaha, zvanih nazareni. Tu je, navodno, dobila ime Bogorodica Filermoska - Pustinoljubna. Po drugoj verziji, ime je dobila po brdu Filermosu na Rodosu na kojem je čuvana više od dva veka, a u opticaju je još nekoliko sličnih verzija njenog imena.
Tako je zaista i bilo, svetinje su i posle pogibije kralja Aleksandra čuvane u najvećoj tajnosti u dvorskoj crkvi u Beogradu sve do aprilskog sloma Jugoslavije 1941. kada su sa ostalim državnim i dvorskim blagom dospele pod Ostrog, pred ćivot Svetog Vasilija Ostroškog.
