CG: Nestaju srpski pisci iz knjiga
Godinama se iz nastavnih programa u Crnoj Gori izbacuju znameniti srpski pisci. Umesto Milorada Pavića i Matije Bećkovića - Andrej Nikolaidis i Esad Mekuli.
Iz udžbenika nestali Sveti Sava, Teodosije, Jefimija, Stefan Lazarević, Jovan Jovanović Zmaj.
Iz nastavnih programa za osnovnu i srednje škole u Crnoj Gori od 2004. do danas proterano je na desetine znamenitih srpskih pisaca, dok su na njihova mesta došli “domaći” stvaraoci, delom iz Matice crnogorske ili crnogorskog PEN centra.
Istraživanje je uradio nikšićki profesor Veselin Matović, koji je te godine sa još 26 svojih kolega ostao bez posla, protiveći se nasilju nad imenom srpskog jezika u Crnoj Gori. Od tada je i počeo progon srpskih pisaca koji je, kako on navodi, “urađen temeljno, od prvog razreda osnovne do četvrtog gimnazije”.
Preko noći iz udžbenika su nestali Sveti Sava, Teodosije, Jefimija, Stefan Lazarević, Konstantin Filozof, Jovan Jovanović Zmaj, kralj Nikola Prvi Petrović, Jakov Ignjatović, Milovan Glišić, Stevan Sremac, Janko Veselinović, Ljubomir Nenadović, Bogdan Popović, Jovan Skerlić, Milutin Bojić, Dušan Vasiljev, Oskar Davičo, Aleksandar Vučo, Antonije Isaković, Aleksandar Tišma, Matija Bećković, Ljubomir Simović, Milorad Pavić, Branko Radičević, Mira Alečković...
Zamenili su ih Andrej Nikolaidis, Sreten Asanović, Jevrem Brković, Mladen Lompar, Sreten Perović, Mirko Kovač, Husein Bašić, Balša Brković, Ognjen Spahić, Avdo Međedović, Esad Mekuli, Musa Ćazim Ćatović....
"Ministarstvo prosvete Crne Gore je pokušalo da pod etiketom nekakve nacionalno neutralne književnosti prokrijumčari u školske učionice lokalšovinističku, kulturocidnu i stranačku petljavinu, nazvavši je programom za nastavu književnosti u crnogorskom obrazovnom sistemu, tvrdeći čak, kako je “kvalitet pisaca i književnih djela (a ne ’nacionalni kriterijum’) bio odlučujući faktor” pri njenom sastavljanju. A koliko je ta izjava tačna govore činjenice da je od ukupnog broja književnih dela autora sa bivšeg jugoslovenskog prostora, predviđenih za obradu u osnovnoj školi, više od polovine pripalo autorima rođenim u Crnoj Gori. Među njima se nalaze desetine lokalnih pisaca nepoznatih kako široj javnosti tako i književnoj kritici kojima se daje više prostora nego najznačajnijim srpskim književnicima2, rekao je profesor Matović.
U odnosu na program za srpski jezik do 2004. godine u gimnaziji i srednjim stručnim školama iz prvog razreda su izbačeni Sv. Sava (Žitije Sv. Simeona), Teodosije (Žitije Sv. Save), Jefimija (Pohvala knezu Lazaru), Stefan Lazarević (Slovo ljubve), Konstantin Filozof (Žitije despota Stefana Lazarevića), Aleksa Šantić, Desanka Maksimović, Skender Kulenović, Mihailo Lalić, Dobriša Cesarić, Jovan. St. Popović, a uneseni “Lukrecija iliti ždero” (nepoznati autor), Đorđe Bizanti, Ljudevit Paskvalić.
"Izbačene su čak i epske narodne pesme: “Ženidba kralja Vukašina”, “Kosovka devojka”, “Marko Kraljević ukida svadbarinu”, “Deoba Jakšića”, “Ropstvo Janković Stojana”, “Hasanaginica” . Izuzetak su “Žendba Milića barjaktara” i dve pesme Starca Milije, koje oni, inače, svrstavaju u crnogorsku književnost! U prvom razredu potpuno je izostavljena srpska srednjovekovna književnost, počevši od Svetog Save, Domentijana, Teodosija, sve do Dositeja Obradovića, dok su iz četvrtog razreda najureni Miodrag Pavlović, Antonije Isaković, Aleksandar Tišma, Matija Bećković, Milorad Pavić, Ranko Jovović", pojašnjava profesor Matović.
U uvodnoj napomeni za program nastave književnosti za osnovne i srednje škole u crnogorskom obrazovnom sistemu, koji je u primeni od 1. septembra 2011, navodi se da književnost nije zamišljena kao nacionalna, već kao ona “koja obuhvata južnoslovenski prostor i obuhvata reprezentativne pisce-predstavnike epoha u evropskoj i svjetskoj književnosti... Kvalitet pisaca i književnih djela bio je odlučujući faktor pri njihovu uvođenju u zajednički program”.
