Mustafa Cerić - bosanski ajatolah
Poglavar Islamske zajednice Bosne i Hercegovine Mustafa Cerić, koliko god to čudno zvučalo, najistaknutija je perjanica bošnjačke političke scene. Bez njegovog aminovanja u proteklim izbornim ciklusima nije mogao da bude izabran nijedan bošnjački član Predsedništva zemlje, a postalo je nepisano pravilo da onaj ko sedi pored njega na bajramskim prijemima uoči izbora, obično bude pobednik u trci za najistaknutiju državnu funkciju.
Osim što kreira političke odnose i formuliše, u najmanju ruku, diskutabilne stavove koje prezentuje na svojim hutbama, Cerić uspeva već 13 godina da se održi na čelu Islamske zajednice BiH. Mandat mu ističe u januaru, a on po Ustavu IZ više nema pravo da se kandiduje.
O životu i delu Mustafe Cerića pre nego što je ratnih godina počeo svoj angažman u IZ BiH ne zna se mnogo. Stručnjaci za islam tvrde da islamski velikodostojnici kao zmija noge čuvaju podatke iz svojih biografija. Zato se i o samom Ceriću relativno malo zna.
Rođen je 1952. godine u selu Veliko Čajno kod Visokog, gradiću nedaleko od Sarajeva.
Reč je o tipičnom srednjebosanskom selu naseljenom isključivo bošnjačkim stanovništvom. O njegovim roditeljima se gotovo ništa nije znalo sve do pre nekoliko nedelja kada mu je majka umrla što su mediji iz Sarajeva uredno zabeležili. Verski obred na sahrani vodio je upravo Cerić.
Osnovnu školu Cerić je završio u Velikom Čajnom i već od malih nogu pokazao je veliko interesovanje za veru. Odmalena je čitao knjige o islamu i logično je da ga je put odveo da upiše čuvenu Gazi-Husrev begovu Medresu u Sarajevu. Završio ju je 1972.
Nakon toga upisuje fakultet na čuvenom univerzitetu Al Azhar u Kairu. Fakultet ekspresno završava 1978. i vraća se u bivšu Jugoslaviju da bi odmah bio imenovan za imama Bijele džamije u Gračanici nedaleko od Doboja gde se zadržao sve do 1981. godine.
Islamska zajednica Jugoslavija ga tada imenuje za imama u islamskom kulturnom centru u Čikagu. Službovanje u Americi Cerić koristi da završi postdiplomske studije iz oblasti islamske teologije. Nakon toga na Odseku za bliskoistočne jezike i civilizacije stiče i doktorat 1986. Uporedo je radio i kao predavač na Američkom koledžu u Čikagu. Naučio je tada engleski i arapski jezik.
Posle završetka studija ponovo se vraća u Jugoslaviju, ovaj put u Zagreb gde zauzima poziciju glavnog imama u zagrebačkoj džamiji. I tada počinje njegov značajniji verski i društveni angažman koji je uvek koketirao s političkim temama. Zagrebačka džamija postaje jedan od najvažnijih islamskih centara u bivšoj Jugoslaviji, a Cerić jedna od najistaknutijih religijskih ličnosti u zemlji.
Negde u tom vremenu ženi se Azrom sa kojom danas ima dve kćerke i sina. Supruga se često pojavljuje s njim u javnosti, dok su mu deca uglavnom daleko od domašaja novinara. Jedan od retkih slučajeva kad su njegova deca bila u centru pažnje dogodio se pre četiri godine kada se jedna od njegovih kćerki pojavila u džamiji sa "Luj Viton" tašnom od 1.000 evra, iako je to bilo u vreme Ramazana, meseca odricanja kod muslimana.
Početkom sukoba u bivšoj Jugoslaviji 1991. godine Cerić odjedanput nestaje iz zemlje i odlazi u Maleziju gde dve godine radi kao profesor na Institutu za islamsku misao i civilizaciju u Kuala Lumpuru. Godinu dana pre toga, učestvuje u osnivanju Stranke demokratske akcije, partije koja je ujedinila Bošnjake uoči rata u BiH. U to vreme Cerić je u privatnim razgovorima hvalio Aliju Izetbegovića i njegovu borbu.
Po povratku iz Malezije, ponovo se kratko zadržao u Zagrebu. Sumnja se da je upravo preko njega organizovan dolazak ogromnog broja džihad-ratnika iz islamskih zemalja koji su sejali smrt i činili brutalne zločine, uglavnom u srednjoj Bosni. Tokom rata bio je angažovan i kao posrednik u kontaktima bošnjačkog političkog vrha sa Saudijskom Arabijom iz koje je svojevremeno doneo čak 400 miliona dolara pomoći bošnjačkom narodu.
Za reis-ul-ulemu BiH izabran je 1998. i dobio mandat od sedam godina. U tom periodu se uglavnom bavio verom. Tek kada je 2005. godine ponovo izabran za reisa, počinju njegovi stalni uplivi u političke vode koji su iz godine u godinu bili sve ozbiljniji.
Cerić i njegovi saradnici su svojevremeno predlagali čak i promene Ustava BiH, komentarisali sva moguća politička zbivanja, pozivali Bošnjake na jedinstvo, kritikovali Republiku Srpsku, njeno rukovodstvo i srpski narod uopšte i praktično postali politička organizacija što je potez koji nije učinila nijedna druga konfesija na području BiH.
Već mesecima traje izborna kampanja za novog reisu-l-ulemu, a izbori su februaru. Cerić trenutno igra na dva fronta po tom pitanju. Jedan je isticanje Muamera Zukorlića u prvi plan i dizanje halabuke da su Bošnjaci u Raškoj verski ugroženi, što je priprema terena da ga muftija iz Novog Pazara nasledi.
Drugi se tiče moguće promene Ustava IZ po kojima bi Cerić mogao da bude doživotni muftija i da vlada muslimanima po ugledu na ono što je u SFRJ radio Josip Broz Tito.
Mnogi kažu da Cerić na taj način želi da praktično postane bosanski ajatolah i da ovu zemlju povede putem potpune islamizacije.
