Meštani Rakite: Nećemo genocid nad prirodom
Retko kada je jedan, na izgled, lokalni problem uzdignut na nacionalni nivo, kao što je to slučaj sa izgradnjom mini- hidroelektrana u najvećem parku prirode Stara planina. Zasluga za to je u aktivizmu lokalnog stanovništva čija je probuđena ekološka svest shvatila da bi izgradnjom mini-hidroelektrana bio ugrožen eko-sistem u njihovim mestima i snabdevenost vodom.
Građani okupljeni u organizaciji "Odbranimo reke Stare planine" uspeli su da zainteresuju i prestoničke medije za ovaj ekološki problem koji uključuje i borbu protiv investitora. Najuporniji su stanovnici sela Rakita u opštini Babušnica, u Pirotskom okrugu, koji ne dozvoljavaju da im "zarobe" reku.
Uprkos tome što je sredinom novembra dobio zabranu za nastavak radova od strane građevinskog inspektora, kao i opštinskih vlasti, investitor Goran Belić je nastavio sa radovima. U jednom momentu je čak pomerio reku iz njenog prirodnog toka, ali su meštani svojim rukama vratili reku u korito.
Desimir Stojanov Desko, jedan od stanovnika Rakite, navodi da je investitor srušio put koji je prolazio kroz imanja meštana i kojim su oni stizali do torova za stoku.
Investitor, naime, poseduje građevinsku dozvolu da na Rakitskoj reci, izgradi hidroelektranu Zvonce i tvrdi da sve radi po zakonu. Njegova tvrdnja zasniva se na odluci Vlade Srbije da izgradi više od 60 mini- hidrocentrala u zaštićenoj zoni najvećeg parka prirode u Srbiji, čime bi se neke od najlepših i najčistijih reka u Srbiji isušile i prevele u cev, čime bi se promenio izgled rečnog korita i okoline.
U Udruženju Spasimo reke Stare planine tvrde da bi se izvršio ekocid nesagledivih razmera koji bi doveo do uništenja prirodnih staništa biljnih i životinjskih vrsta među kojima se nalaze i retke zaštićene vrste koje su pred nestankom, ne samo u Srbiji, već i u svetu kao što su klen, potočna pastrmka, mrena, rakovi...
Drugi problem je što bi izgradnjom ovih postrojenja bila ugroženo snabdevanje vodom grada Pirota, čiji se vodovod jednim delo napaja ponornicama sa Stare planine. I svet to zbog minimalne količine električne energije koje bi proizvodile mini- hidroelektrane. Čak ni investitor ne ume da kaže o kojim se kilovatima radi. Za TV Prva Belić objašnjava da u prvih 12 subvencionisanih godina očekuje zaradu od oko 180.000 evra.
Proizvodnja u promilima
Međunarodna organizacija BANKWATCH Network utvrdila je da je šteta po prirodu znatno veća od koristi koje bi se dobile izgradnjom mini-hidroelektrana. Termoelektrane u Srbiji proizvedu 79 procenata električne energije, dok 21 procenat proizvedu hidroelektrane, među kojima dominiraju one velike poput Đerdapa. Drugim rečima, proizvodnja struje mini- hidrocentrala meri se u promilima. Osim neumoljivih brojki i stručnjaci iz Zavoda za zaštitu prirode Niš, ukazali su na katastrofalne posledice po ekologiju izgradnjom mini-hidrocentrala.
Više od pritisaka
U emisiji Život priča, Desimir Stojanov Desko naveo je da je mu je pre više od 30 godina Rakitska reka uzela sina. Kada je Desimirova supruga Zorica krenula da zapali sveću za sina, obezbeđenje gradilišta ju je toliko grubo izguralo, ne dozvoljavajući joj da uđe unutar gradilišta, da su je zamalo gurnuli u reku.
Pritisci i šikaniranja meštana se nastavljaju. Zbog stresa koji je preživela kada joj je policija jedne večeri upala u kuću tražeći njenog sina i oružje, majka Dragana Ilijeva je preminula. Desimir je čak išao i na poligrafsko ispitivanje, jer je čovek za koga meštani kažu da je desna ruka investitoru Beliću, prijavio da je pronašao bombu okačenu na svoja vrata.
