Dva veka srpskih tajkuna (17): Srpski političari ucenili Francuze
Konačan ugovor o gradnji lančanog mosta Kralja Aleksandra Prvog u Beogradu preko Save i puta Beograd-Zemun potpisan je sa francuskim Batinjolom 8. aprila 1930. godine.
Desetak dana kasnije donet je zakon kojim su ova kompanija i njen nemački partner oslobođeni plaćanja poreza, taksi i carina. Pregovori su okončani, ali su se tek tada proširile glasine o aferi u beogradskoj čaršiji.
Zapošljavao i glasače
Dva veka srpskih tajkuna:
2. Vojvoda Mladen naplatio ustanak
4. Rat Hadžitomića i Babadudića
Sumnjalo se da su pojedini ministri, poznati političari i privrednici prihvatili štetan ugovor i nepouzdanog izvođača radova kako bi napunili sopstvene džepove.
Glasine su potvrđene tek 1934, najpre u privatnom razgovoru Kagana, predstavnika francuskog izvođača radova Batinjola u zemlji, sa dr Ljubišom Mikićem, šefom Odseka zajmova jugoslovenskog Ministarstva finansija.
Kagan je je tvrdio da je jugoslovenska javnost bila u zabludi kada je mislila da je francusko preduzeće ostvarilo ogromnu zaradu, jer je ono imalo "posebne troškove".
Moralo je da zaposli dosta ljudi koji prema sposobnostima nisu bili od koristi, ali su donosili preporuke od pojedinaca iz "najviših političkih krugova".
Odatle se lako pretpostavilo da su te ličnosti francuskoj firmi zapošljavanjem svojih ljudi zapravo naplatile uslugu što su je odabrale za posao mostogradnje.
Kagan je izneo više slučajeva u kojima su razni poslanici francuskoj kompaniji nudili "svestranu pomoć i zaštitu" ukoliko se uključe u posao gradnje.
Dva veka srpskih tajkuna:
8. Kaljav obraz Pašićevog sina
9. Ratne obveznice kupovali za češljiće
10. Kraljevi tekstila ortaci s ministrom
11. Srpska stoka hrvatskom tajkunu
Tako se od ovog zastupnika Batinjola za Jugoslaviju saznalo i to da je ministar saobraćaj Lazar Radivojević zaposlio dosta Ličana, glasača iz njegovog izbornog sreza.
Brat narodnog poslanika Miloslava Stojadinovića je kao građevinski preduzimač tražio posao nudeći Francuzima zauzvrat svestranu pomoć i zaštitu svog brata.
Most kralja Aleksandra je svečano otvoren 1934. godine.
Afera je zataškana, ali je iste godine isplivala još jedna, opet sa francuskim Batinjolom, oko izgradnje pruga Glogovci-Peć i Bihać-Knin.
Popravljena šteta
Ugovor je najpre sklopljen sa Edmonom Boajeom, preduzimačem iz Francuske, ali se, kao i u slučaju beogradskog mosta, preneo na Batinjol.
Ovoga puta, afera je izazvala svađu u Vladi oko toga ko je odgovoran za potpisivanje, kako se ispostavilo, štetnog ugovora.
Nadzornik poharao magacin
Predstavnik francuskog Batinjola Kagan nije skrivao imena ljudi koji su intervenisali, kada je 1934. raskrinkana afera oko gradnje mosta kralja Aleksandra. Kao flagrantan primer, kako su srpski političari naplaćivali to što su Francuze preko reda doveli za graditelje u Srbiji, naveo je izvesnog inženjera Petrovića koji je na preporuku francuske ambasade i poznatih političara Momčila Ninčića i Koste Kumanudija, demokrate i dotadašnjeg gradonačelnika Beograda, zaposlen za honorar od 7.000 dinara. Iako je bio nesposoban za posao, Petrović je na zalaganje istih ljudi vraćen na gradilište. Izvesni Paunović je, takođe na zahtev Kumanudija kao zastupnika ministra inostranih poslova, postao nadzornik magacina građevinskog materijala, iako je to mesto već bilo popunjeno. Kada je "nadzornik" uhvaćen u krađi magacina, samo je otpušten, bez krivičnog gonjenja. Posle toga je Kumanudi preduzeću uputio pismo u kome je povukao svoju preporuku jer je "o moralnim kvalitetima Paunovića bio netačno obavešten".
Slučaj je stigao u Skupštinu, ali je jedini rezultat spora oko Batinjola bila komisija koja je izdejstvovala reviziju ugovora, i time delimično umanjila štetu nanetu državi.
