Komunisti zabranjen spomenik bez krsta
Burne reakcije i polemike u Novom Pazaru izazvala je odluka ovdašnje Crkvene opštine, podržana od vladike raško-prizrenskog Teodosija i lokalne samouprave, da porodici pokojnog Timotija Vasovića, koji je prošle godine sahranjen na pravoslavnom groblju kod Petrove crkve, zabrani da podigne spomenik bez verskog obeležja, odnosno bez krsta.
Očev amanet
- Ceo život naš otac bio je komunista, nije išao u crkvu, nije verovao u Boga, u amanet nam je ostavio da ga sahranimo bez popa i opela i da na spomeniku ne bude krsta, niti bilo kakvih verskih obeležja. Tako je i sahranjen, a kada smo došli da postavimo spomenik kakav smo mi želeli odmah je stigla inspekcija, zabranili su nam radove, a ja sam privedena u policiju - žali se Vasovićeva ćerka Nelica Grujić i dodaje:
Standardi
Emin Omerović, direktor JKP Gradska čistoća ističe da je u pitanju nesporazum između potomaka Timotija Vasovića i Srpske pravoslavne crkve.
Naše preduzeće ima ugovor sa SPS o upravljanju grobljem kod Petrove crkve, koje je u vlasništvu SPC i oni su propisali standarde koji moraju da se poštuju. Nismo mi koji treba da damo dozvolu da se postavi takav spomenik - smatra Omerović.
- Iz Uprave groblja, Crkvene opštine i lokalnog komunalnog preduzeća, koje upravlja grobljem, saopšteno nam je da možemo podići samo jedan od pet tipskih spomenika, svi su u obliku krsta ili sa krstom... Nismo pristali, jer bismo tako prekršili očev amanet. Smatramo da je ova odluka u suprotnosti sa odlukom lokalne samouprave o upravljanju grobljima u kojoj se, u članu 40. navodi da o izgledu i obliku spomenika odlučuje lice koje ga postavlja uz obavezu da po dimenzijama ispunjava urbanističko rešenje za to groblje - ističe Nelica i dodaje:
- Spomenik stoji u blatu pored očevog groba. Ne znamo šta da radimo: da li da iskopamo oca, koji je ceo život proveo u Novom Pazaru i sahranimo ga na nekoj livadi, seoskom groblju ili negde pored puta kako bismo mu postavili spomen-obeležje koje dolikuje. Bila bi to velika trauma za sve nas - ističe Nelica.
Groblje crkve
Protojerej stavrofor Tomislav Milenković, starešina Pravoslavne crkve u Novom Pazaru ističe da naslednici Timotija Vasovića nisu poštovali vidno istaknuta "pravila" za podizanje spomen-obeležja i da su na silu hteli da postave spomenik kakav "ne može da se postavlja na groblju pored Petrove crkve".
- Tu parcelu Crkva je 2013. godine ustupila Komunalnom preduzeću Gradska čistoća za pravoslavno groblje. Nismo tražili nikakvu nadoknadu, niti sada bilo šta naplaćujemo, jedini naš uslov, preciziran ugovorom, bio je da se postavljaju modeli spomenika (ukupno ih je pet) koji je izradio poznati novopazarski umetnik Veselin Nišavić, a koji su slični na nadgrobnim spomenicima na starom groblju kod Petrove crkve koja je kao svetsko kulturno dobro pod zaštitom Uneska. Sa ovom odlukom na vreme je bila upoznata i porodica Timotija Vasovića - kaže Milenković.
Oni su hteli "po svome", odbili su i kompromisno rešenje da poput još dve porodice koje nisu htele spomenik sa krstom postave samo horizontalnu mermernu ploču na kojoj bi bilo uklesano ime pokojnika. Doneli su nadgrobni spomenik bez krsta, koji odudara od svih ostalih, pošto se radi o groblju koje je u vlasništvu crkve, koje nije ni gradsko, niti građansko, već pravoslavno i crkveno, nismo mogli da im dozvolimo da postave takav spomenik - dodaje Milenković.
Naći kompromis
Postoje po Srbiji groblja na kojima se jedan pored drugoga sahranjuju pripadnici svih vera i ateisti. To su gradska i građanska groblja. U Novom Pazaru po tradiciji postoje muslimansko i pravoslavno groblje. Groblje kod Petrove crkve je pravoslavno i u vlasništvu je Crkve. Da je u vlasništvu grada verovatno ne bismo mogli da utičemo na izgled nadgrobnih spomenika. Kako bi se ubuduće izbegli ovakvi problemi, grad treba da razmotri mogućnost otvaranja i nekog gradskog - građanskog groblja - naglašava prota Milenković.
Novopazarski Srbi su podeljeni, jedni su na strani porodice Vasović, većina podržava Crkvu i uglavnom svoje preminule (osim u dva slučaja) sahranjuju po pravoslavnim običajima i podižu im spomenike po pravilima kakve je Crkva propisala.
Timotije Vasović decenijama je bio direktor i poznati Novopazarac, cela porodica je vrlo ugledna, zato mnogi apeluju da se nađe kompromisno rešenje i po svaku cenu izbegne njegova ekshumacija.
