Temelji hrama u krvi mitropolita
Manastir Đurđevi stupovi kod Berana posvećen Svetom velikomučeniku Georgiju nalazi se na levoj obali Lima ispod brda Rastovac. Sagradio ga je župan Prvoslav, sin župana Tihomira, najstarijeg brata Stefana Nemanje. Godina 1213. uzima se kao godina završetka gradnje ove svetinje, uključujući i dva zvonika, a spoljna priprata sagrađena je u vreme Dušana Silnog dok je još bio kralj pre 1346. godine. Manastir je u svojoj istoriji preživeo mnoga pljačkanja, skrnavljenja i rušenja.
Nadaleko poznati iguman Đurđevih Stupova kod Berana bio je Mojsije Zečević, koji je uprvaljao manastirom od 1820. sve do svoje smrti 1852. godine. On je sa vasojevićkim prvacima podržavao ustanke i bune zbog čega su ga hapsili i proganjali Turci. Obnavljao je svetinju, a u konacima otvorio školu, što je bilo od prvorazrednog značaja za prosvetu ovog kraja.
Rus poklonio zvono
Alan Alikov iz Rusije priložio je lepo ukrašeno zvono za pokoj duša postradalih od terorista u Beslanu. U toku su radovi na izgradnji sabornog hrama Svetog Simeona Mirotočivog sa dva paraklisa Svetoga Save i Svetog Stefana Prvovenčanog.
- Turci su ga nekoliko puta pljačkali i znatno oštetili. Velika oštećenja manastir je pretrpeo 1738. godine u vreme Druge seobe Srba. Ovu svetinju Turci i Arnauti razorili su i u 19. veku. Kažnjavajući pleme Vasojevića zbog održavanja veza između Srbije i Crne Gore, Osmanlije su 1827. godine pohvatale i povešale sve prvake iz ovog plemena i manastir zapalile. Najviše podataka sačuvano je o Pajsiju Kolašinoviću kojeg su Turci živog odrali jer je išao u Rim i tražio pomoć za organizovanje ustanka protiv Osmanlija - kaže episkop budimljansko-nikšićki Joanikije, starešina hrama koji je ustoličen na praznik Marije Magdalene 2002. godine.
Iguman Mojsije sačuvao je srpski narod u Gornjem Polimlju od islamizacije koja je uzela veliki zamah posle Karađorđeve pogibije. Održavao je veze sa knezom Milošem Obrenovićem, a kao duhovni narodni vođa, zadobio je najveće poverenje od Svetog Petra Cetinjskog i njegovog naslednika mitropolita Petra Drugog Petrovića Njegoša.
U burnim istorijskim vremenima s kraja 17. i u 18. veku, nakon neuspelih borbi protiv Turaka, Đurđevi stupovi pretrpeli su teška oštećenja. Obnovljeni su zaslugom vojvode Radonje uz pomoć Vasojevića i Kuča između 1760. i 1790. godine. Tokom narednog perioda hram sve više preuzima ulogu duhovnog sedišta koje je davalo otpor Turcima.
- Često navratim u ovu svetinju koju obilaze vernici iz svih krajeva Crne Gore i Srbije. U nju sam počeo da idem još kao dete sa roditeljima. Mojoj deci Ani i Miljanu pričam o značaju hrama za srpski narod - kaže Boro Marković iz Pešca kod Berana.
Među Bjelopoljcima koji obilaze ovu srpsku svetinju je ugledni biznismen Stevan Vojinović.
- Kad god imam vremena uđem u hram da se pomolim Bogu za zdravlje moje porodice i mojih prijatelja. Žao mi je što su kroz istoriju stradale neke freske. Kupola crkve Svetog Georgija podseća me na kupolu manastira Žiče - kaže Stevan.
Sveta ruka
Manastir Đurđevi stupovi u svom relikvijaru čuva i Svetu ruku nepoznatog svetitelja. To je podlaktica desne ruke, verovatno osobe u godinama. Šaka ruke je otvorena i dobro očuvana, sa svim prstima i noktima bez ikakvog oštećenja kože. Zanimljivo je da je Sveta ruka pronađena u izvoru manastirskog vrela tek 1933. godine. Postoje dve pretpostavke kome je pripadala. Jedni tvrde da je to ruka ktitora, župana Prvoslava, a drugi da je donesena iz nekog drugog zapustelog manastira kako bi je sačuvali.
Obnova
- Od 2001. godine krenula je obnova episkopskog sedišta u manastiru Đurđevi stupovi. Prvo je obnovljena zgrada episkopije s tim što je nadzidano potkrovlje. Uređenje prilaza, izgradnja kapije sa mozaicima, podizanje potpornih zidova završeni su do 2007. godine. Iste godine završen je i novi ikonostas, prilozima Dobroslava Bojovića i Milije Babovića, na kojem je vajarske radove izveo Čedo Mrkajić, duborezačke Zoran Baletić a ikonopisačke Dragomir Jašović - kaže jeromonah Evstatije koji je sada starešina manastira u Majstorovini.
