Na današnji dan umro je srpski omiljeni vladar
Pre 94 godina, 16. avgusta 1921. godine, prestalo je da kuca srce kralja Petra I Karađorđevića, koji je Srbiju zadužio mnogo, pre svega liberalno - demokratskim pogledom na svet i velikim pobedama u Prvom svetskom ratu.
Nazivali su ga najvoljenijim srpskim kraljem, a s obzirom na to šta je sve uradio za Srbiju i njen narod, ne čudi što su ga ljudi voleli. Kralj Petar I Karađorđević ostaće upamćen u srpskoj istoriji kao evropski liberal, prvi ustavni vladar, vrhovni komandant herojske oslobodilačke vojske, ali pre svega kao vladar koji je imao razumevanja i voleo svoj narod.
Kralj Petar je na vlast došao nakon majskog prevrata, 1903. godine i ubistva poslednjeg srpskog vladara iz dinastije Obrenović, Aleksandra i njegove supruge Drage. Vladao je sve do svoje smrti 1921. godine.
Petar je bio Karađorđev unuk , i treći sin Perside i kneza Aleksandra Karađorđevića, koji je nakon Svetoandrejske skupštine od 1858. fo 1859 godine, morao da abdicira, te ja tako sa sinom Petrom otišao u inostranstvo. Borio se u francuskoj vojsci u Francusko-pruskom ratu. Pridružio se kao dobrovoljac pod pseudonimom Petar Mrkonjić u Bosanskohercegovačkom ustanku protiv Osmanskog carstva.
Kralj Petar je osnovnu školu i gimnaziju završio u Beogradu, a dalje školovanje je nastavio u Ženevi. Po završenom školovanju septembra 1861, Petar se upisuje u pariski Koledž Sen-Barb, a 1862. u čuvenu vojnu Akademiju Sen-Sir koju završava 1864. godine. U Parizu se bavio fotografijom i slikarstvom, i usavršavao svoje vojničko i političko obrazovanje. Ono mu je otvorilo vidike ideja političkog liberalizma, parlamentarizma i demokratije, te je preveo čuveno delo engleskog filozofa i politikologa Džona Stjuarta Mila “O Slobodi”.
Venčanje sa crnogorskom princezom
U leto 1883. godine oženio se crnogorskom princezom kneginjom Ljubicom-Zorkom, sa kojom je imao petoro dece.
Što se tiče njegove političke karijere, nakon ubistva kneza Mihaila Obrenovića u maju 1868. godine, doneta je odluka da se Karađorđevićima zabrani povratak u zemlju i oduzme sva imovine. Petar se 1870. godine priključio Francuskoj legiji i sa njom učestvovao u brojnim borbama. Nakon neuspele Topoloske bune 1877. uključio se aktivno u politički život Srbije.
Majski prevrat, označio je i povratak Karađorđevića na presto. Nakon što je vojska izvela državni udar, knežević Petar Karađorđević proglašen je za kralja, a Narodna skupština je svojim izbor i potvrdila 2. odnosno 15 juna. Petar je krunisan 21. septembra 1904. godine, nakon 45 godina Karađorđevići su ponovo došli na čelo Srbije.
Od samog početka svoje vladavine, kralj Petar I suočio se sa ozbiljnim preprekama. Zemlja je bila rastrzana unutašnjom političkom borbom, a Austrougarska, isprva naklonjena novom srpskom kralju, postala je ubrzo otvoreni neprijatelj Srbije, naročito posle krize izazvane aneksijom Bosne i Hercegovine 1908.
Svi Petrovi ratovi
Pod vrhovnom komandom Petra I, Srbija je pobedila u oba Balkanska rata, protiv Turske 1912 i Bugarske 1913. godine, i Srbiji su pripojene oslobođene teritorije Raške oblasti, Kosova, Metohije i Makedonije.
Usled stalnih i teških napora u Balkanskim ratovima, zdravstveno stanje kralja Petra I se pogoršalo, i on je 24. juna 1914. preneo kraljevska ovlašćenja na prestolonaslednika Aleksandra.
Mesec dana kasnije, Austrougarska je objavila rat Srbiji, čime je započeo Prvi svetski rat. Vest o Prvom svetskom ratu dobija u Vranjskoj banji i odatle odlazi na front. Nakon veličanstvenih pobeda na Ceru i Kolubari 1914, i ulaska Nemačke i Bugarske u rat 1915, srpska vojska bila je prinuđena na povlačenje i napuštanje zemlje.
Albanska golgota ostavila je velikog traga na zdravlje ostarelog kralja. On je ipak doživeo da dočeka konačnu pobedu i oslobođenje Srbije, i stvaranje nove države – Kraljevine SHS – nastale ujedinjenjem Srba, Hrvata i Slovenaca.
- Kralj Petar, moj otac, bio je poznat kao slobodouman i veliki demokrata. Posle vladavine ličnih režima, narod je u nama pozdravljao novi parlamentarizam, novo vreme u kojem će stranke biti zastupljene slobodno i bez policijskog učešća na izborima, a vlade određivane većinom glasova - nezavisno od Krune - zapisao je njegov sin kraljević Đorđe.
Kralj Petar I Karađorđević umro je 16. avgusta 1921. godine, a sahranjen šest dana kasnije je u Oplencu, zadužbini Karađorđevića.
