"Budimo ljudi, uvek i svuda"

Danas se navršava pet godina od upokojenja Njegove svetosti patrijarha srpskog Pavla, koji je u narodu ostao upamćen po svom monaškom životu, blagoj naravi i smernoj službi Bogu.

Preminuo je na današnji dan 2009. godine u 10.45 časova u Beogradu, u 96. godini

 

Patrijarh Pavle rođen je kao Gojko Stojčević 11. septembra 1914. godine u slavonskom selu Kućanci, kod Donjeg Miholjca. Rano je ostao bez roditelja, a o malom Gojku, od njegove treće godine, brinula je tetka, navodi se u biografiji patrijarha Pavla, objavljenoj na zvaničnom sajtu Srpske pravoslavne crkve /SPC/.

Nižu gimnaziju završio je u Tuzli, a višu u Beogradu. Posle mature u sarajevskoj Bogosloviji 1936. godine upisuje se na Bogoslovski fakultet u Beogradu, gde diplomira 1942. godine.

U vreme Drugog svetskog rata bio je veroučitelj u Domu za izbeglu decu u Banji Koviljači. Avgusta 1944. godine dobio je tuberkulozu, a lekari su predviđali da mu je ostalo tri meseca života.

Izlečio se molitvom u manastiru Vujan. Kao znak zahvalnosti Bogu što mu je podario zdravlje, izrezbario je krst koji se i danas čuva u manastiru.

Posle iskušeništva zamonašen je u ovčarsko-kablarskom manastiru Blagoveštenje 1948. godine kada je dobio monaško ime Pavle po apostolu ljubavi.

Od 1949. do 1955. godine bio je sabrat manastira Rača. Školsku 1950/1951. godinu proveo je kao nastavnik prizrenske Bogoslovije "Sveti Kirilo i Metodije".

U čin jeromonaha rukopoložen je 1954. godine. Postdiplomske studije na Bogoslovskom fakultetu u Atini pohađao je od 1955. do 1957. godine. Za episkopa raško-prizrenskog izabran je maja 1957. godine. Patrijarh srpski Vikentije hirotonisao ga je septembra iste godine u beogradskoj Sabornoj crkvi. U tron episkopa raško-prizrenskih ustoličen je 13. oktobra 1957. godine.

U Eparhiji raško-prizrenskoj obnavljao je stare i porušene hramove i gradio nove. Mnogo je brinuo za sveštenički i monaški podmladak. Neprestano je putovao i služio u svim mestima ove eparhije. Posebno se starao o prizrenskoj Bogosloviji, gde je predavao crkveno pojanje i crkvenoslovenski jezik.

Kao arhijerej na Kosovu i Metohiji, u vreme veoma teško za Srbe i Srpsku pravoslavnu crkvu, proveo je više od 33 godine. O napadima Arbanasa na imovinu Crkve, monahe, sveštenike i srpski narod, koji se pod tim pritiskom iseljavao, redovno je obaveštavao Sveti arhijerejski sinod i Sabor, kao i državnu vlast.

I sam je, sa hrišćanskom smirenošću i trpeljivošću, podnosio vređanja i fizičke napade. Svedočio je u Ujedinjenim nacijama, pred mnogobrojnim državnicima, o stradanju srpskog naroda na Kosovu i Metohiji.

Sveti arhijerejski sabor 1. decembra 1990. godine izabrao ga je za četrdeset četvrtog prvojerarha Srpske pravoslavne crkve. Sutradan je u Sabornoj crkvi u Beogradu ustoličen u tron arhiepiskopa pećkih, mitropolita beogradsko-karlovačkih i patrijarha srpskih, a 22. maja 1994. godine u drevni patrijarški tron u Pećkoj patrijaršiji.

Patrijarh Pavle dao je veliki doprinos jedinstvu Pravoslavne crkve. U susretima sa verskim poglavarima rimokatolika i muslimana, kao i neposrednim i pisanim obraćanjima političkim vođama u zemlji i svetu, u vreme ratova na teritoriji bivše Jugoslavije i NATO−agresije na Srbiju, patrijarh Pavle se jevanđelski zalagao za mirno i pravedno rešenje sukoba.

"Čovek ne može da bira vreme u kojem će biti rođen, niti prilike i okolnosti u kojima će živeti. To ne zavisi od nas. Ali, ono što zavisi od nas i što se očekuje od nas, jeste da - budemo ljudi, uvek i svuda", jedna je od poruka patrijarha Pavla koja je ostavila duboki trag u svesti srpskog, ali i drugih naroda na ovim prostorima.

Patrijarh Pavle poručivao je da je "Carstvo Nebesko - naša prava Otadžbina" i da "treba da se trudimo da veru svoju izvršavamo u svetim i čestitim delima i da se time približimo Bogu i budemo dostojni naših predaka, koji su to znali i to činili i za ovoga sveta i zato ušli u Carstvo Nebesko".

Govorio je i da "treba da budemo mudri kao zmije i bezazleni kao golubovi".

"Mudrost će nas sačuvati da ne postanemo plen, da nas vuci ne raskinu, odnosno da nas neprijatelji ne onemoguće. A bezazlenost i dobrota će nas sačuvati da mi ne postanemo vuci. Treba imati, dakle, mudrost. Razvijati mudrost Bogom danu, sve više i više, a paralelno s tim razvijati i dobrotu. Jer, mudrost bez dobrote prelazi u zloću, a bezazlenost bez mudrosti prelazi u glupost", besedio je patrijarh Pavle.

Njegove reči su i da je "ljubav najveća vrlina, ali se do ljubavi koja je najveća i koja je `sveza savršenstva` ne može doći najedanput, dok se prvo ne steknu i ostale vrline, počevši od smirenja".

"Kad budemo svoje srce očistili, onda ćemo moći da vidimo Boga i ovde u ovom svetu, a videćemo Ga i u onome ako se udostojimo da gledamo Njegovo lice, ako ne budemo poslati zbog svojih greha u tamu večnu. Tada će vera naša preći u znanje, u gledanje. A nada, nada će preći u ostvarenje. Naša je nada da ćemo ući u Carstvo Nebesko, biti u broju sviju onih svetih i gledati lice Božije", govorio je blaženopočivši patrijarh Pavle.

Od 13. novembra 2007. godine patrijarh Pavle bio je na lečenju na VMA u Beogradu, a 8. oktobra 2008. podneo je molbu Svetom arhijerejskom saboru SPC da mu "zbog zdravstvenih razloga i nemoći" dozvoli da se povuče iz aktivne službe.

Molba patrijarha Pavla na Saboru SPC 11. novembra 2008. nije usvojena.

Preminuo je na današnji dan 2009. godine u 10.45 časova u Beogradu, u 96. godini.

Stotine hiljada ljudi sa prostora Srbije, Republike Srpske i drugih krajeva na kojima žive pravoslavni, ali i ljudi drugih veroispovijesti, ispratilo je omiljenog patrijarha na večni počinak.

Prema sopstvenoj želji, patrijarh Pavle je sahranjen u porti manastira Rakovica kod Beograda.