Ono što je engleska Premijer liga na evropskom, to je odnedavno kineska Superliga na azijskom tlu. Možda još ne najkvalitetnija i najuspešnija, ali definitivno po imenima fudbalski najatraktivnija, a po primanjima igrača i trenera, kao i budžetima klubova - finansijski najmoćnija.
Fudbal u najmnogoljudnijoj zemlji na planeti u organizovanom obliku zaživeo je pre nešto malo više od pet decenija, ali je Prva profesionalna liga nastala tek 1994. godine. A ono pravo, superligaški fudbal, od 2004! Istina, pre devet godina elitni šampionat je imao samo 12, a sada već broji 16 prilično moćnih i pre svega veoma ambicioznih klubova, dok je prosečna poseta na stadionima tokom 2011. iznosila 17.650 gledalaca po susretu, što je za skoro 20 odsto više nego samo 12 meseci ranije.
Sa osam titula, iako tek jednom od stvaranja Superlige, Dalijen je i dalje najtrofejniji kineski klub svih vremena. Polovinu tih titula doneli su im srpski treneri, Milorad Kosanović čak tri uzastopne (2000, 2001, 2002) i jednu Vladimir Petrović Pižon (2006). Obojica su osvajali duple krune, a Kosanović može da se pohvali da je najtrofejniji stranac u istoriji kineskog fudbala sa ukupno tri titule prvaka (2000, 2001, 2002), dva Superkupa (2001, 2003) i po jednim Kupom Kine (2001) i Kupom kupova Azije (2001).
|
Bori podigli spomenik
Bora Milutinović je prvi i jedini trener na planeti koji je na pet uzastopnih Svetskih prvenstava vodio pet različitih reprezentacija, zaključno sa Kinom na Mondijalu 2002. Iako je sa prethodne četiri selekcije (Meksiko, Honduras, SAD i Nigerija) prošao prvi krug i postavio još jedan zadatak budućim selektorima, sa Kinezima je doživeo sva tri poraza, ali to nije umanjilo njegovu popularnost u najmnogoljudnijoj zemlji na svetu. U znak zahvalnosti Kinezi su Bori podigli spomenik.
Posle njega Kinu je od septembra 2007. do juna 2008. vodio Vladimir Petrović, zajedno sa olimpijskim selektorom Ratomirom Dujkovićem.
|
U 21. veku najuspešniji je Šandong, koji je od poslednjih šest trofeja prigrlio tri. I u uspesima ovog kluba nemerljiv doprinos imali su srpski treneri. Slobodan Santrač će ostati upamćen kao prvi stranac koji je osvojio titulu 1999. godine, a iste godine prigrabio je i Kup Kine. Još veći pečat na uspehe Šandonga udario je Ljubiša Tumbaković, koji je tokom šest godina, od 2004. do 2009, osvojio dve titule (2006, 2008) i isto toliko Kupova Kine (2004, 2006).
U novu sezonu s pozicije prvog favorita ušao je aktuelni prvak, ekipa Gvangžu Evergrande, čije boje brani Brazilac sa srpskim pasošem i bivši fudbaler Crvene zvezde i Partizana, Kleo. On je prošle sezone, do povrede, na 10 mečeva postigao isto toliko golova i umnogome pomogao da ovaj klub prvi prođe kroz cilj. Prošlog meseca Kleo je postigao oba gola u finalu Superkupa protiv Tijanjin Tede (2:1) i doneo svom timu prvi trofej u novoj sezoni.
I dok su najsvetlije stranice istorije kineskog klupskog fudbala ispisivali brojni srpski stručnjaci, počev od pomenutih Milorada Kosanovića, Ljubiše Tumbakovića, Slobodana Santrača, Vladimira Petrovića, preko Ilije Petkovića, Ljupka Petrovića, Dragoslava Stepanovića, Đorđa Kokovića, Milana Živadinovića, Milovana Rajevca, ove sezone čast srpske struke brane bivši selektor naše mlade reprezentacije Dragan Okuka, na čelu Žijangsua, i novajlija Svetozar Šapurić u Čangčunu.
Srpskim trenerima društvo pravi solidna igračka kolonija: Andrija Kaluđerović predvodi napad Pekinga, Marko Ljubinković je u Čangčunu, Miloš Trifunović u Lijaoningu, te tandem Žijangsua Aleksandar Jevtić - Miljan Mrdaković. Uz njih, pored već pomenutog Klea, tu je još jedan naš dobar poznanik, reprezentativac Gane Li Adi, koji je početkom 2012. u Dalijen stigao iz Crvene zvezde.
|
Magnet za Evropljane
Razvoju kineskog fudbala umnogome doprinose i brojne fudbalske škole koje u ovoj zemlji imaju najmoćniji i najpoznatiji evropski timovi, letnje turneje na kojima engleski premijerligaši, članovi španske Primere i italijanske Serije A rado dolaze u ove egzotične krajeve omamljeni mirisom dolara, kao i TV prenosi, zahvaljujući kojima mladi Kinezi putem malih ekrana svakog vikenda uživaju u čarolijama Lea Mesija, Kristijana Ronalda, Vejna Runija...
|
O finansijskoj moći kineske Superlige najbolje govori podatak da je prošle godine Gvangžu u svoje redove doveo tada zvanično najboljeg igrača brazilskog šampionata - Darija Konku. Argentinac jednostavno nije mogao da odbije ponudu po kojoj godišnje zarađuje 10,4 miliona dolara, a slična primanja ima od skora i Francuz Nikolas Anelka u Šangaju, čiji je saigrač Mario Božić, nesuđeno pojačanje Crvene zvezde. S nestrpljenjem se očekuje Lukas Barios, koji na leto stiže iz Dortmunda, pa možda i Didije Drogba, ali i drugih poznatih asova sa evropskih terena koji su pri zalasku fudbalske karijere.
Visoka primanja fudbalera u odnosu na druge zemlje privukla su brojne internacionalce iz Brazila, Srbije ili Hondurasa, ali je pravilnikom ipak broj "legionara" po klubovima ograničen, pa svaki tim može da registruje po četiri stranca plus još jednog "bonus" iz Azije, dok u protokolu meča mogu da se nađu samo trojica uz jednog Azijca.
Nova sezona startovala je 10. marta i završiće se krajem novembra, pošto će dotad 16 superligaša odigrati 30 kola po klasičnom, dvostrukom bod sistemu. Iz elite su prošle godine ispali Šenžen i Čengdu, a njihova mesta zauzeli su Dalijen Aerbin i Gvangžu RF.
|
Jelić najbolji igrač 2005.
U godini kad je Vladimir Petrović Pižon sa ekipom Dalijana osvojio duplu krunu (2005), Branko Jelić, nekadašnji fudbaler čačanskog Borca, Crvene zvezde i Vojvodine, proglašen je za najboljeg igrača kineske Superlige. Tada je branio boje Pekinga, za koji je na 48 mečeva postigao 30 golova. Sad ga je u ovom klubu u ulozi napadača nasledio Andrija Kaluđerović, još jedan bivši zvezdaš.
Jelić je posle toga igrao u Kini i za Ksijamen, da bi karijeru nastavio u Nemačkoj (Kotbus) i Australiji (Pert Glori).
Tigana zvezda među trenerima
Više od polovine klubova je tokom pauze promenila trenere, a komande su kao po pravilu poverene inostranim stručnjacima. Od 16 superligaša samo tri imaju domaćeg trenera, dok ostale predvode Portugalci, Brazilci, Holanđani, Srbi, Hrvati, Korejci, Japanci, Bosanci, kao i prvo ime u ovom društvu, Francuz Žan Tigana na čelu Šangaja.
U zatvor zbog lažiranja
Naravno, ni u Kini nije sve idilično jer su s dolaskom profesionalizma i velikog novca stigli i "standardni problemi" u vidu lažiranih utakmica, zbog kojih se popriličan broj fudbalera, trenera i sudija i dalje nalazi u pritvoru, a neki su već i osuđeni na višegodišnje zatvorske kazne.
Prvaci Superlige
2004. Šenžen
2005. Dalijen
2006. Šandong
2007. Čangčun
2008. Šandong
2009. Peking
2010. Šandong
2011. Gvangžu E.
PROPOZICIJE
* Liga se sastoji od 16 timova koji igraju po klasičnom dvokružnom bod sistemu ukupno 30 kola
* Plasman u Azijsku Ligu šampiona izboriće tri prvoplasirane ekipe iz šampionata i pobednik Kupa Kine
* Iz lige direktno ispadaju dva najslabije plasirana tima
* U slučaju istog broja bodova odlučuje bolji skor u međusobnim mečevima, bolja gol-razlika, više datih golova...
|
