Čudesnim mineralom protiv radioaktivnog zračenja
Mineral zeolit, čije je nalazište od dva miliona tona smešteno kod vranjskog sela Zlatokop, mogao bi da se preventivno upotrebljava za zaštitu ljudi, zemlje i vazduha od radioaktivnih i drugih štetnih zračenja, izjavio je magistar rudarstva iz Vranja Goran Stančić.
Stančić je rekao da je zvanično potvrđeno da se kod Zlatokopa nalazi oko dva miliona tona zaliha jednog od najčistijih minerala iz grupe "belih zeolita" - klinoptilolita koji ima ogromnu moć apsorpcije radioaktivnih zračenja i "predstavlja zlato u zdravstvenom, ekološkom i bezbednosnom pogledu".
Zbog svojih svojstava jedan je od minerala korišćenih u Černobilu, nakon havarije tamošnje nuklearne elektrane.
Vreće sa peskom zeolita bacane su i u martu ove godine u more blizu nuklearne elektrane Fukushima Daići u Japanu da bi apsorbovale radioaktivni cezijum, koji se u povećanim vrednostima pojavio u morskoj vodi.
"Klinoptilolit se kod Vranja nalazi u 90 odsto čistom stanju i to je mineral iz grupe zeolita koji pored habazita, minerala iz iste 'porodice' ima sklonost da do 95 odsto apsorbuje radioaktivni cezijum. Ovi zeoliti su korišćeni za zasipanje terena u Černobilu u Ukrajini, čime je značajno ublažena radijacijska katastrofa za
ljude koji žive u blizini havarisane nuklearke", kazao je Stančić.
On je dodao da je zeolit, čija se žila nalazi kod Zlatokopa, korišćen za zasipanje terena na Pljačkovici, brdu iznad Vranja, koje je tokom 1999. godine bombardovano mecima sa radioaktivnim uranijumom.
"Neki od minerala iz grupe zeolita, među kojima je i klinoptilolit koga kod Vranja ima za eksploataciju narednih 150 do 200 godina, imaju sposobnost da upijaju radijaciju kao sunđer i da je neutrališu ne ostavljajući nikakve posledice niti tragove. Mogu se koristiti u farmaceutskoj industriji za detoksikaciju organizma, ali i za zaštitu čitavih gradova od štetnih zračenja i radijacije ako se rasporede na pravim mestima", kazao je Stančić.
Stančić je naveo da se, osim primena farmaciji i zaštiti od štetnih zračenja, "beli zeoliti", kakvi se nalaze kod Vranja, mogu koristiti i u poljoprivredi, jer na zemljištu koje je nasuto zeolitima biljke rastu u potpuno čistoj sredini, što se odražava i
na povećanje njihovog prinosa, a i na kvalitet plodova, dok se minerali iz grupe "zelenih zeolita" koriste u cementnoj industriji.
Iako se zeoliti u stručnim krugovima nazivaju "minerali budućnosti" a potražnja za njima je na svetskom nivou velika, nalazište zeolita kod Vranja koje je deo vlasništva firme Nemetali iz Vranjske Banje je nakon privatizacije od 2003. godine smanjivalo proizvodnju, a u poslednjih godinu dana je gotovo potpuno obustavilo.
Zeoliti koji predstavljaju grupu od oko 200 minerala hidrotermalnog porekla, koji se najčešće pojavljuju uz granice vulkanskih stena. Osim kod Vranja u Srbiji se nalaze se i u Igrošu kod Brusa, gde je aktivna njihova ekspolatacija, kod Stalaća u timočkoj oblasti, kod Jošaničke banje i kod Gnjilana.
