Upoznajte Istanbul kroz oči "Šeherezade"
Moderna varijanta priče o junakinji Šeherezadi ne samo da je pobudila novi interes za tom starom pričom, nego i za megalopolisom Istanbulom gde se događa radnja najpopularnije 'sapunske' ekranizacije '1001 noći'.
Pre nego što su u njega zaseli turski sultani, Istanbul je, pod imenom Carigrad ili Konstantinopol, bio sedište Vizantijskog Carstva i bogatstva kojim se u to vreme nije mogao pohvaliti nijedan grad na svetu.
Srednjovjekovni fanatici koji su u krstaškom pohodu iz evropskih zemalja došli pod zidine Carigrada nisu se mogli načuditi kada su ugledali neprobojne zidine koje su skrivale impozantne bazilike, hipodrome, avenije, vrtove i parkove po kojima su se šetale divlje životinje.
Najznačajniji spomenik antičkog i srednjovekovnog razdoblja najpoznatija je crkva na svetu, Aja Sofija, kojoj su turski osvajači kasnije dodali minarete i pretvorili je u džamiju. Sada je muzej s tragovima oba razdoblja, od islamskih verskih obeležja do ranohrišćanskih freski. U sklopu građevine iz 6. veka nalazi se i galerija antičkih mozaika. Uprkos pokušajima turskih vladara da sagrade impozantniju džamiju, Aja Sofija je ostala najveća u Istanbulu.
Na antičko razdoblje podsećaju i rezervoari poznati kao Utonula palata ili Cisterna Basilika, koji su čuvali zalihe vode za nekadašnju palatu careva. Oslikani svod drži se na 336 mramornih stupova postavljenih u vreme cara Justinijana.
Središnje mesto nekadašnjeg Konstantinopola bio je Hipodrom uz koji se nalazila Velika palata. To područje danas prekriva Trg sultana Ahmeta pod kojim se stalno iskapaju novi delovi nekadašnjeg trkališta.
U blizini Hipodroma, novi su gospodari početkom 17. veka sagradili veličanstvenu Plavu džamiju (Sultanahmet Camii) kao odgovor na Aju Sofiju. To je mesto postalo središte verskog života i najznačajnija bogomolja islama nakon džamije u Meki. Na njoj su radili najbolji graditelji i kaligrafi, a poznata je i po zbirci tepiha.
Monumentalan primer otomanske arhitekture, koja se uveliko ugledala na bizantsku, je Sulejmanova džamija s pedesetometarskom kupolom i otmenim minaretima. Uz džamiju se nalaze mauzoleji dvojice sultana i arhitekta Sinana, kupalište ili hamam, fontane, javna kuhinja i tradicionalne otomanske čajdžinice.
No bogatstvo i raskoš turskog carstva najbolje se osete u palati Topkapi, gde je u 16. veku bio carski harem te cela državna i vojna uprava. Uz raskoš carskih odaja i prekrasnih vrtova, u palati se može razgledati jedinstvena zbirka nakita i drugih predmeta od zlata i dragog kamenja, dvorana za oružje, svečana svilena odeća za ceremonije, kineska keramika i zbirka rukopisa.
Sultani su živeli u Topkapiju do sredine 19.veka, kada su se preselili u novu modernu palatu na evropskoj obali grada. Nakon proglašenja republike palatu je koristio predsednik Ataturk kao svoju rezidenciju. Sa spoljne ju je strane najlepše razgledati dok se vozite brodom po Bosporu, što nikako ne smete da propustite. Uživaćete u predivnom pogledu s morske strane na mostove i palate i elitne delove grada s luksuznim vilama koje možda i prepoznate iz Šeherezade.
Zabava i šoping
Moderni Istanbul najbolje ćete upoznati šetnjom do trga Taksim tri kilometra dugom pešačkom zonom Istiklal, kosmopolitskom avenijom zbog koje je taj grad i nazvan Parizom Orijenta. To je jedna od najživljih ulica sveta kojom dnevno prođe i tri miliona ljudi, a prepuna je prestižnih butika, restorana, galerija, kafića i klubova kojima Istanbul konkuriše Londonu i Njujorku.
Noćni klubovi i džez barovi nisu karakteristični samo za tu četvrt. Celi centar Istanbula, što je zaista širok geografski pojam, ima buran noćni život - održavaju se koncerti, ali i nastupi s tradicionalnom muzikom uz trbušni ples. Kvart Bejoglu vekovima je bio poznat kao mesto noćne zabave, a danas je i središte umetničkih zbivanja.
Ljubitelji restorana u Istanbulu mogu uživati u svim svetskim kuhinjama, ali ako ste došli prvi put ili ostajete kratko, posvetite se proučavanju turske kuhinje koja je izvrsna i pristupačnijih cena. Što se pića tiče, Turci su poznati po odličnom pivu Efes, ali i vinima.
I na kraju zapamtite da je reč o gradu s više od 10 miliona stanovnika pa je dobro izbegavati gužve ujutro i predveče. U vreme gužvi nije pametno koristiti taksi pa se po gradu najlakše kretati podzemnom i nadzemnom železnicom, tramvajem ili autobusima.
