Preti nam otpad iz svemira!
Otpad postaje sve veći problem ne samo na Zemlji, već i u svemiru, u kome se nakupila ”šuma” smeća od mrtvih satelita i delova raketa do sitnih otpadaka nastalih sudaranjem većih komada. Oko 22.000 komada tih otpadaka, od kojih je većina veća od 10 centimetara, kreće se velikom brzinom, predstavljajući opasnost za sve sa čime dođu u kontakt.
- Svemirska stanica bila bi potpuno zbrisana ako bi je pogodio bilo koji od tih komada - tvrdi Donald Kesler, bivši naučnik američke svemirske agencije NASA, i jedan od najistaknutijih svetskih stručnjaka upravo za ovo pitanje.
Kesler je prvi počeo da razmišlja o svemirskom otpadu još 1970. godine, kada se bavio delovima asteorida i kometa, i rizikom koji su predstavljali za svemirski brod ”Apolo”. Dok je istraživao ”sudare” asteroida, ovaj naučnik iz Severne Karoline je uočio da će, pre ili kasnije, i sateliti iz Zemljine orbite da počnu da se sudaraju, i stvaraju novi otpad, pa je NASA, shvativši opasnost, osnovala posebnu kancelariju za praćenje kretanja kosmičkog smeća.
UdariKada je Kina 2007. godine izvela test razaranja starog meteorološkog satelita, on se pretvorio u 150.000 delića otpada veličine jednog centimetra. Dve godine kasnije ruski komunikacioni satelit ”Kosmos” sudario se sa drugim satelitom, stvarajući na hiljade delića od kojih je jedan izazvao havariju udarom u Mređunarodnu svemirsku stanicu. |
Računica Keslera 1978. godine, u jednom od najznačajnijih radova na ovu temu, pokazala je da se samo od 1966. do 1976. godine količina svemirskog otpada povećavala za 13 procenata godišnje, da bi početak novog milenijuma doneo ”pojas otpada” kao novu pretnju satelitima. Nezgoda je, međutim, što svaki svemirski sudar kao rezultat ima stvaranje hiljade novih komadića, čime se pretnja od budućih sudara uvećava geometrijskom progresijom. Sve dotle dok niža Zemljina orbita ne postane ”zona zabranjenog leta” za svemirske letilice.
Danas je Zemljina orbita, primećuje britanski BBC, pretvorena u neku vrstu deponije letećih delova koji se kreću kao ”zombiji” bez adekvatnog načina da budu uklonjeni. Pre tri godine Pentagon je, istina, oformio tim koji razmatra razne predloge za uklanjanje svemirskog smeća. Na stolu su se našle svemirske letilice snabdevene magnetima za privlačenje otpada, ”usisivači” u obliku kišobrana, kao i svemirski ”šleperi” koji bi prevlačili otpad u Zemljinu orbitu, gde bi bio spaljen.
Ideja ne nedostaje, što nije slučaj i sa novcem. Nerešeno je i pitanje ko je, uopšte, zadužen za odnošenje svemirskog smeća - zemlja koja lansira satelite, ili neka prijavljena za kosmičke ”komunalne” usluge. U međuvremenu, deponija se širi, i preti.
