Srpsko kolo na Uneskovoj listi
Tradicionalna narodna igra kolo upisano je na Uneskovu Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva, objavio je Etnografski muzej na svom sajtu.
Odluku o upisu kola na Uneskovu listu doneo je 7. decembra 2017. godine Međuvladin komitet za očuvanje nematerijalnog kulturnog nasleđa, na svom 12. redovnom zasedanju koje se održava na ostrvu Čedžu, u Južnoj Koreji.
Osnovni obrazac koraka u kolu
Kolo izvode lančano povezani igrači, uz muzičku pratnju, koju igrači prate izvodeći različite vrste koraka.
Osnovni obrazac koraka se izvodi kroz kretanje u desno, igranje u mestu, a potom, kretanje u levo i igranje u mestu, uz kontinuirano pocupkivanje kolenom.
Kolo je najraspostranjenija igra na teritoriji cele Srbije, a pored srpskog pravoslavnog stanovništva, koje ga smatra obeležjem nacionalnog identiteta, izvode ga i druge etničke i konfesionalne zajednice.
"Upis elementa na Uneskovu listu značajan je, ne samo zbog toga što će ovaj segment nematerijalnog kulturnog nasleđa postati međunarodno vidljiviji, već i zbog toga što će različite zajednice jasnije uvideti da dele zajedničko nasleđe, podstaći ih da u većoj meri komuniciraju i budu spremne da učestvuju u zajedničkim aktivnostima, programima i projektima za očuvanje i prenošenje elementa", navodi Etnografski muzej na svom sajtu.
Takođe, kako se navodi, upis elementa njegovim nosiocima, a naročito mladim ljudima, omogućava da shvate važnost sopstvene tradicije i da se posvete očuvanju elementa i sopstvenog nematerijalnog kulturnog nasleđa.
O aktivnom prisustvu kola, što je jedan od važnih kriterijuma koje je potrebno ispuniti za upis na Uneskovu listu, svedoči veliki broj formalnih i neformalnih edukativnih programa koji se organizuju u institucijama kulture i brojne manifestacije na kojima se kolo izvodi kao deo zvaničnih takmičarskih i revijalnih programa.
Kolo se izvodi i kao spontana aktivnost okupljenih učesnika, kao što je na saborima u Guči i u Topoli, ali i na privatnim proslavama - svadbama, rođenjima, krštenjima, proslavama punoletstva, maturama.
Za prepoznavanje značaja kola u društvu, kao i za njegovo vrednovanje kao dela žive igračke prakse u Srbiji, od posebnog značaja je činjenica da je učenje osnovnih elemenata igre deo formalnog sistema obrazovanja.
Edukacija o kolu je uključena u programe muzičkog i fizičkog vaspitanja za osnovne i srednje škole, a vrlo često je prisutna i u vrtićima.
Na nivou visokog obrazovanja ono je predmet proučavanja, ne samo obrazovnih i naučnih institucija koje se bave izučavanjem tradicionalnih narodnih igračkih i muzičkih formi, već i onih institucija koje obrazuju buduće stručnjake za rad u školama i rad sa mladima.
"Ipak, prenošenje u okviru porodice, na privatnim okupljanjima i kroz vršnjačku edukaciju je dominantan način prenošenja elementa. Kao deo porodičnih i privatnih okupljanja, izvođenje kola je zajednička aktivnost, u kojoj učestvuju svi članovi domaćinstva, od najmlađih do najstarijih, te se znanja i veština igranja kola prenose kroz neposredno učestvovanje, u okviru porodice, srodnika, zajednice, među vršnjacima", navedeno je na sajtu Etnografskog muzeja.
Procedura za upis na Uneskovu listu pokrenuta 2015. godine
Na osnovu odluke Nacionalnog komiteta za nematerijalno kulturno nasleđe u decembru 2015. godine započeta je procedura za upis kola, koja je u Nacionalni registar upisana u junu 2012, pod nazivom kolo u tri, kolo u šest, na Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva.
Centar za nematerijalno kulturno nasleđe pri Etnografskom muzeju u Beogradu, pripremio je u skladu sa postavljenim standardima u pogledu sadržaja i tehničkih karakteristika, nominacijski dosije koji je u martu 2016. godine Ministarstvo kulture uputilo u proceduru usvajanja.
Dosije je pripremeljen u saradnji sa predlagačima elementa za Uneskovu listu, Fakultetom muzičke umetnosti; Ansamblom tradicionalnih igara "Kolo" i Centrom za istraživanje i očuvanje tradicionalnih igara Srbije.
Izrada nominacijskog dosijea ostvarena je uz učešće pojedinaca, lokalnih zajednica, institucija, nevladinih organizacija, stručnih udruženja, koji su kroz prikupljanje i potpisivanje pisama saglasnosti, obezbeđivanje video ili foto dokumentacije, aktivno doprineli izradi nominacijskog dosijea.
