Slikarka koja je branila ranjenike
U Salonu Narodnog muzeja u Zrenjaninu otvorena je izložba pod nazivom "Paulina Sudarski - od ekspresivne vedrine do tragičnog kraja". Ova izložba je pokušaj da opus zrenjaninske slikarke Pauline Sudarski izlađe iz lokalnih okvira u kojima je isključivo proučavana.
Život ove umetnice, koji je tragično okončan u 29. godini pogibijom na Sutjesci, zanimljiv je iz više razloga.
S jedne strane, stoji podatak da je iza nje ostao ne tako mali broj radova koji se čuva u tri ustanove i kod dvoje naslednika. Najviše dela čuva Narodni muzej Zrenjanin u vidu legata, koji je poklonila slikarkina majka 1949. godine. Ona je muzeju predala 155 radova, crteža i ulja na platnu.
Postavku izložbe čine 63 rada koji se čuvaju u Narodnom muzeju Zrenjanin, koji tako obeležava i 70 godina od pobede nad fašizmom.
Paulina Pava Sudarski je rođena 1914. godine u Vranjevu, koje je kasnije pripojeno Novom Bečeju. U rodnom mestu završava osnovnu školu i počinje gimnaziju.
Nakon što joj je otac poginuo u Prvom svetskom ratu, njena majka se udaje za Vladimira Vrbaškog, fabrikanta iz Beograda, gde se porodica potom seli i gde Paulina nastavlja svoje školovanje.
Sredinom tridesetih godina uči na čuvenoj Kraljevskoj umetničkoj školi gde stiče osnovno slikarsko obrazovanje i mogućnost da radi kao nastavnica likovnog vaspitanja. Kada se 1937. godine osniva Akademija likovnih umetnosti, Paulina postaje jedan od prvih upisanih studenata.
Preživeo ofanzive
Blažo Đuričić, Paulinin muž, bio je poreklom Hercegovac koji je rođen u Americi 1914. godine, ali se njegov otac vratio kao dobrovoljac u Prvom svetskom ratu i poginuo. Blažo je pred Drugi svetski rat diplomirao agronomiju na Poljoprivrednom fakultetu u Zemunu. Na Cetinju ih je zatekao rat i odatle su se odmah pridružili partizanima. Blažo je bio jedan od organizatora ustanka, preživeo je Sutjesku i mnoge druge ofanzive, više puta je odlikovan, a 27. novembra 1953. proglašen za narodnog heroja Jugoslavije. Blažo je posle rata obavljao različite funkcije u BiH i Jugoslaviji, a penzionisan je na mestu potpredsednika Skupštine Jugoslavije. Umro je 1991. godine i sahranjen u Sarajevu.
Posebno je značajan njen rad sa profesorom i čuvenim slikarem Petrom Dobrovićem kod koga je i diplomirala 1940. godine. Njegov uticaj se najviše ogleda u predstavama nagog muškog i ženskog tela, pa će na slikama i crtežima na temu akta kod Pauline Sudarski najviše doći do izražaja taj koloritni ekspresionizam karakterističan za Dobrovića. Na Akademiji je Paulina uradila najveći broj svojih radova. Osim aktova, tu su i portreti, pejzaži, mrtve prirode.
U to vreme ova slikarka je i saradnica časopisa "Žena danas" i "Vojvođanski zbornik", aktivno učestvujući u društvenom i političkom životu predratnog Beograda.
Verovatno je tada i upoznala svog budućeg supruga Blaža Đuričića sa kojim odlazi na Cetinje gde se zapošljava kao nastavnica u tamošnjoj gimnaziji.
Školska godina se prekida u maju 1941, zbog priprema za predstojeći ustanak te se i Paulina sa suprugom priključuje mladim komunistima i odlazi u rat.
Po dolasku na Durmitor dodeljena je partizanskoj bolnici. Stradala je kao bolničarka tokom bitke na Sutjesci. Tog 13. juna 1943. godine bila je deo sanitetskog osoblja koje nije želelo da napusti ranjenike i bolesne te su poginuli zajedno sa njima.
Godine 1949. njena majka Jovanka Vrbaški poklonila je najveći broj slika i crteža svoje kćerke Narodnom muzeju Zrenjanin, što čini prvi legat ove ustanove.
Nešto radova je dobila i Galerija Matice srpske, a nekoliko godina kasnije i Predškolska ustanova "Pava Sudarski" iz Novog Bečeja. Uz ove ustanove, Paulinina dela kao i dokumentarni materijal čuvaju i njeni naslednici, porodice Milene Pandurović iz Novog Bečeja i Tatjane Janković iz Beograda.
U Umetničkom paviljonu "Cvijeta Zuzorić" na Kalemegdanu, kao i na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu, među imenima poginulih slikara, odnosno studenata, uklesano je i ime Pauline Sudarski.
