Istanbul, grad koji inspiriše!
Istanbul je pored Pečuja iz Mađarske i Esena iz Nemačke, jedan od tri glavna evropska grada kulture za 2010. godinu i to pre svega zbog njegove dugogodišnje istorije i savremene umetnosti. "Istanbul, grad koji najviše inspirše na svetu", tako glasi slogan u reklamnoj kampanji tog evropskog grada kulture za 2010.
Istanbul, 15-milionsku metropolu na Bosforu mnogo toga čini atraktivnom.
To su, pre svih, istorijske znamenitosti: bivša vizantijska katedrala Aja Sofija, takozvana "Plava džamija" koja se zapravo zove Džamija sultana Ahmeda, zatim sultanova palata Topkapi iz Osmanlijskog perioda i Galata kula koju su svojevremeno izgradili majstori iz Đenove.
Jedna od atrakcija je i velika građevina na južnoj obali starog grada poznatog po imenu Jenikapi.
Tu se nalazi čvorište moćnog saobraćajnog projekta, čiji bi središnji deo u vidu podzemne železnice trebalo da bude dug jedan kilometar i 400 metara. Tunel bi se nalazio na dubini od 56 metara ispod Bosfora i sa prugom koja bi po satu mogla da primi 150.000 putnika rasteretio bi Istanbul od akutnih saobraćajnih problema.
No, već prilikom prvih građevinskih merenja pronađeni su ostaci antičke luke Vizanta. Radovi su bili obustavljeni i područje su prvi put istražili arheolozi.
Jedan od njih je i Ralf Beks sa univerziteta u Tibingenu Nemačkoj. "Rano gvozdeno doba smo dokazali novim iskopinama u Jenikapiju, tako da ovde u Istanbulu zaista možemo poći od toga da je tu postojalo konstantno naseljavanje. To naravno dodatno podcrtava značaj tog mesta", izjavio je Beks.
Iako Istanbul važi za grad koji je otvoren prema svetu, ipak manjine tu gotovo da i ne dolaze do izražaja. Tu je, na primer, pre 50 godina živelo 120.000 Grka sa Bosfora, a danas ih ima samo 3.000.
Za grčki patrijarhat na obali Zlatnog roga, koji formira vođstvo pravoslavlja širom sveta, to predstavlja ozbiljan problem jer će patrijarh i njegovi naslednici, kako kaže potparol pop Dositeos, morati da budu turski državljani.
"Turski episkopi su trenutno, zajedno sa patrijarsima, u poznim godinama. Pronaći nekog mlađeg mitopolita, odnosno episkopa, koji je turski državljanin i živi u Turskoj biće veoma teško", rekao je on.
Zbog toga se Grci nadaju da će bogoslovija na ostrvu Hejbeli, koji pripada Istanbulu, a koja je zatvorena 1971. godine, biti ponovo otvorena. Tako bi se u Turskoj iznova mogli obrazovati pravoslavni sveštenici. Manjina na Bosforu bi time bila jača, a glavni grad Istanbul bi dobio na međunarodnoj sceni.
