Srbijo, dušo moja
Na planini Gučevo snimljeni su prvi kadrovi novog igrano-dokumentarnog filma "Srbijo, dušo moja" u režiji i po scenariju Lozničanina Zorana Grujića. Film se snima u organizaciji Društva za negovanje tradicije oslobodilačkih ratova Srbije do 1918. godine, a povodom stogodišnjice od završetka Prvog svetskog rata i premijerno će biti prikazan naredne godine.
Na planini gde je vođena "Bitka iznad oblaka" u jesen 1914. godine, filmska ekipa je uradila prve kadrove razgovora srpskih vojnika u šumi, a onda i davanje parastosa kod spomen-kosturnice koje se dešava 2018. godine. Prema rečima reditelja, film počinje parastosom, a onda se vraća u 1929. kada je osveštana spomen-kosturnica na Gučevu.
- Scenario je urađen na osnovu priča koje su učesnici Velikog rata iz ovoga kraja kazivali svojim potomcima. U filmu naratori - žena i tri muškaraca, govore o onome što su doživeli tokom Velikog rata od 1914. do 1918. godine. Oni su preživeli bitke na Ceru, Gučevu i na Mačkovom kamenu, kao i Kolubarsku bitku, prelazak preko vrleti Albanije, boravak na Krfu i povratak u otadžbinu posle proboja Solunskog fronta. U filmu će biti više od 50 glumaca i statista, članova amaterskog pozorišta KUD "Karadžić", a muziku će raditi loznički kompozitor Svetislav Božić - objašnjava Grujić dok se pod tamnim oblacima ekipa užurbano priprema za nastavak snimanja. Film će biti sniman do aprila naredne godine, najviše u lozničkom kraju, ali i u još nekoliko mesta Srbije, a potom sledi rad u studiju.
Grujić se, inače, ovom tematikom već bavio. Povodom stogodišnjice početka Prvog svetskog rata snimio je 2014. igrano-dokumentarni film "Ratne crtice". U pitanju je istinita priča, rađena prema ratnom dnevniku lozničkog prote Jovana M. Boškovića koji se s puškom u ruci borio za slobodu. Kao dobrovoljac prošao je mnoga bojišta, od hercegovačkih do Solunskog fronta. Protin ratni dnevnik u zavičajnom odeljenju Biblioteke Vukovog zavičaja pronašao je njen tadašnji direktor Radovan Simić i od njega napravio monodramu na osnovu koje je Grujić uradio scenario za film.
Prva rovovska bitka na svetu
Krvave borbe na Gučevu deo su Bitke na Drini, to je bila prva rovovska bitka na svetu i jedna od najtežih borbi u Prvom svetskom ratu. Na Gučevu je Srpska vojska od 6. septembra do 12. novembra 1914. godine vodila žestoke borbe protiv brojnije i tehnički nadmoćnije austrougarske armade.
Spomen kosturnica
U vreme okupacije Austrougarska vojska je počela je da gradi spomen-kosturnicu na vrhu Gučeva svojim izginulim vojnicima, ali nije uspela da je završi. Udruženje srpskih rezervnih oficira i ratnika je spomen-kosturnicu završilo 1929. godine, a u njoj su pored 3.200 posmrtnih ostataka srpskih vojnika sahranjeni i posmrtni ostaci pripadnika 53. zagrebačke regimente.
Bitka na Drini, u okviru koje su bile i borbe na Gučevu, predstavlja niz borbi koje su vodile snage Kraljevine Srbije, sa ciljem da zaustave drugi pokušaj Austrougarske da prodre u Srbiju, tokom 1914. godine. Posle teških rovovskih borbi, srpska vojska je bila primorana na povlačenje, usled manjka hrane, ratnog materijala, a naročito artiljerijske municije. Povlačenje vojske, povuklo je i egzodus stanovništva, koje se bojalo novog masakra austrougarske vojske. Okončavanjem bitke na Drini i prodorom Austrougara u Srbiju, otpočele su operacije srpske vojske krajem 1914, čiji je najznačajniji deo Kolubarska bitka.
