10 najboljih filmova svih vremena
Svojevremeno je Američki filmski institut (AFI) objavio listu "Deset najboljih američkih filmova u 10 klasičnih žanrova", a pobednike je birao žiri koji je bio sastavljen od 1.500 režisera, kritičara i istoričara. Od 500 nominovanih oni su izabrali 100 najboljih američkih filmova, po 10 najboljih u svakoj kategoriji. Prenosimo listu od 10 prvoplasiranih u svakoj kategoriji: najbolji animirani film, najbolji vestern film, najbolja romantična komedija, najbolji naučno-fantastični film, najbolji dramski film... U svakom slučaju, mnogi od njih se i po drugim prestižnim anketama, izborima i konkursima nalaze na listama najboljih filmskih ostvarenja svih vremena.
1. SNEŽANA I SEDAM PATULjAKA
Hipoteka na kuću
Za najbolji američki film u kategoriji animiranih filmova proglašen je crtać "Snežana i sedam patuljaka" iz 1937. godine, snimljen po istoimenoj bajci Braće Grim. To je prvi dugometražni animirani film u istoriji filmske produkcije u Americi proizveden u punom koloru, prvi u produkciji Volta Diznija, kao i deseti najkomercijalniji film 20. veka. Volta Diznija su odmah na početku njegov brat i poslovni partner Roj Dizni i supruga Lilijen pokušavali da odvrate od te ideje. Troškovi snimanja filma su dostigli 1,5 miliona dolara, a Dizni je morao svoju kuću da stavi pod hipoteku.
2. TRAGAČI
Glumica srednjoškolka
Američki film "Tragači" iz 1956. godine proglašen je za najbolji vestern film po izboru Američkog filmskog instituta. Režirao ga je Džon Ford, a glavne uloge igraju Džon Vejn, Džefri Hanter i Natali Vud. Film je govori o ratu između kauboja i Indijanaca u Teksasu. Zanimljivo je da je Natali Vud još uvek bila srednjoškolka kada je snimljen ovaj film, a u nekoliko navrata Vejn i Hanter morali su da dolaze po nju u školu i vode na snimanje. Film je doživeo ogroman komercijalni uspeh, iako nije dobio nijednu nominaciju za Oskara.
3. KUM
Od baksuza do Oskara
"Kum" je američki dramski film režisera Frensisa Forda Kopole iz 1972. godine sa Marlonom Brandom, Al Paćinom, Dajanom Kiton... Film nije u početku pratila sreća kao ni knjigu o mafiji novinara Marija Puza, koju je odbilo čak osam izdavača. Prihvata ga deveti i daje mu predujam od 5.000 dolara, da preživi dok piše. On za sitne pare prodaje prava produkciji Paramaunt. Knjiga postaje hit, ali filmski studio misli da to mora biti jeftin film. Svi poznati režiseri su odbili da prihvate ponudu, osim Kopole jer je bankrotirao i bio u dugovima do guše. Film je osvojio tri Oskara i čuva se u Nacionalnom filmskom registru SAD.
4. UBITI PTICU RUGALICU
Rasno nasilje
"Ubiti pticu rugalicu" je američka drama iz 1962. godine koju je režirao Robert Maligan. Film je adaptacija istoimene knjige autorke Harper Li. "Ubiti pticu rugalicu" govori o devojčici Žan-Luizi Finči njenom bratu Džeremiju Finču, koji žive na američkom jugu sa svojim ocem, advokatom. Njihov život se komplikuje pošto brani crnca koji je optužen za silovanje belkinje. Knjiga koja se bavi pitanjima rasne nejednakosti, nevinosti i nasilja na američkom jugu tridesetih godina prošlog veka osvojila je Pulicerovu nagradu, a film je osvojio tri Oskara i dva Zlatna globusa.
5. SVETLOSTI VELEGRADA
Skitnica i cvećarka
"Svetlosti velegrada" je nemi film iz 1931. godine, a ovu romantičnu komediju je napisao i režirao čuveni Čarli Čaplin, koji igra i glavnu ulogu u filmu. Radnja se vrti oko skitnice koji u velegradu želi da pomogne siromašnoj, slepoj cvećarki u koju se zaljubio. Zvučni filmovi postojali su još od 1928, ali, uprkos tome, film "Svetlosti velegrada" stekao je veliku popularnost. Danas se ubraja u najbolje romantične komedije ikad snimljene. Iako je definisan kao komedija, završna scena filma smatra se jednom od najpotresnijih u istoriji filma.
6. RAZJARENI BIK
Nesimpatični bokser
"Razjareni bik" je američki film iz 1980. u režiji Martina Skorsezea. Film je adaptacija memoara boksera srednje kategorije Džejka Lamote "Razjareni bik: moja priča". U filmu De Niro igra Lamotu, temperamentnog i paranoičnog, ali upornog boksera koji se otuđio od svoje porodice, a za ovu ulogu dobio je Oskara. "Razjareni bik" isprva su mnogi kritičari dočekali rezervisano zbog nasilja na filmu i nesimpatičnog glavnog lika. Međutim, kasnije je proglašen najboljim filmom osamdesetih, a često se spominje kao jedan od najboljih američkih filmova ikada snimljenih.
7. ODISEJA U SVEMIRU 2001.
Robovi tehnologije
Kultni naučnofantastični film Stenlija Kjubrika "2001: Odiseja u svemiru" smatra se remek-delom u oblasti SF kinematografije. Snimljen je 1968. godine i obrađuje teme veštačke inteligencije, ljudske evolucije i vanzemaljskog uticaja na život na Zemlji. Film govori i o uticaju tehnologije na čoveka, o tome kako čovek postaje rob vlastitim pomagalima i o tome kako čovek mora da evoluira kako bi mogao da upozna, istraži i osvoji svemir. Scenario za film napisali su zajedno Kjubrik i Artur Klark.
8. ČAROBNjAK IZ OZA
Fantastična zemlja
"Čarobnjak iz Oza" je američki film snimljen po istoimenoj knjizi Frenka Bauma iz 1900. godine. Ovaj film Viktora Fleminga je jedan od najboljih 10 filmova svih vremena.
Film govori o devojčici po imenu Doroti Gejl koja živi u Kanzasu sa svojom tetkom i stricem na farmi tokom Velike depresije i sanja bolji život. Nakon razornog tornada koji je pogodio farmu, Doroti i njen pas Toto prebačeni su u fantastičnu zemlju Oz. Film je snimljen u boji, s dotad neviđenim posebnim efektima.
9. VRTOGLAVICA
Ljubav kao nesvestica
"Vrtoglavica" je psihološki triler iz 1958. godine koji je režirao Alfred Hičkok. U filmu igraju Džejms Stjuart, Kim Novak i Barbara Bel Gedes. Radnja govori o penzionisanom policajcu koji je unajmljen da prati misterioznu ženu u koju se zaljubljuje. Hičkok obrađuje temu kojoj se vraćao više puta - ljubav kao fetiš koji degradira žene i izluđuje muškarce. Film je poznat po Hičkokovom triku s kamerom u kojem se istovremeno vrši zumiranje i povlačenje kamere unazad, pa se dobija dezorijentišuća dubina vidnog polja.
10. LORENS OD ARABIJE
Priča bez žena
"Lorens od Arabije" je pustolovno-epski film iz 1962. godine, baziran na životu Tomasa Edvarda Lorensa, britanskog oficira koji dolazi na Arapsko poluostrvo i vodi Arape u rat protiv Turaka. "Lorens od Arabije" osvojio je čak sedam Oskara, pet Zlatnih globusa i četiri nagrade BAFTA. Zanimljivo je da je Lin prvobitno glavnu ulogu ponudio Albertu Finiju, ali je ovaj odbio. Tako je angažovan nepoznati O'Tul, koji je nakon toga postao zvezda. U filmu nema nijedne ženske uloge.
