Todorov

Iz Srbobrana nam se javio Dragan Todorov, rođen u Šibeniku. Otac Petar se rodio takođe u Srbobranu, a deda Dušan u selu Martonoš, 1890. godine. Porodična slava im je Sv. Vasilije Veliki (14. januara). Čitaocu nije poznato više drugih činjenica.

Kako su ovo zaista skromni podaci, a u pitanju je teritorija Vojvodine - odgovor našem čitaocu je gotovo "nemoguća misija". Martonoš, smešten nedaleko od Tise, i oko pet kilometara na južno od državne granice sa Mađarskom, pretežno je naseljen Mađarima.

Prema popisu iz 2002. godine bilo ih je 86,89 odsto, dok je Srba bilo 7,10 odsto, a Roma 3,9 odsto. U pisanim dokumentima se prvi put spominje 1237. godine u vezi sa manastirom Mortinus (Sveti Martin), ali ima i tumačenja da je ovo ime dobio prema jednom ribaru Martonu (Martin) koji je živeo na uzvišenju "Zlatni breg" na kojem se nalazi i današnje naselje.

Poznati turski putopisac Evlija Čelebija piše o mestu: "Tvrđava Martonoš (...) je drevno mesto, naši su ga zauzeli 1554. Ima jednog zapovednika i 15 vojnika. Tvrđava je mala i nalazi se pored Tise. Naselje ima 150 mađarskih kuća i jednu crkvu". Martonoš je 1686. oslobođen od turske vlasti, i utvrđenje je ušlo u sastav Potiske Vojne granice koja je stvorena radi odbrane od turskih upada.

Potiski distrikt protezao se od Segedina, preko Martonoša, Kanjiže, Sente, Mola, Čuruga i Žablja. Oko 1750. godine je počelo doseljavanje mađarskog stanovništva koje je naredbom Marije Terezije od 1774. godine izjednačeno sa starosedelačkim srpskom stanovništvom.

O prisustvu Todorovih u Šajkaškoj, vodenoj granici koja se čuvala na šajkama, lakim brzim čamcima na Dunavu, Savi, Morišu, Tisi i Tamišu, ima nekoliko podataka. Tako su Todorovi zabeleženi kao stanovnici Čuruga od 1742. do 1756. i sve do 1830, tada čak sa 14 domaćinstava, kao i Titela, 1781. godine, Vilova 1796, sa dva domaćinstva, i Temerina, 1798. godine. U Čurugu su, 1753, istovremeno sa Todorovima, zabeleženi i Todorovići, a u Loku (sa dva domaćinstva) mnogo docnije, 1839. godine.

U popisima stanovništva Bačke u 18. veku, u Monoštoru smo pronašli da je 1720, kao njen stanovnik bio zabeležen u Drugoj kompaniji pešadijskog puka, izvesni Todor Nikolić, krojač koji je, po svoj prilici, izrađivao uniforme za potrebe graničara. Po patronimiku Todor oni su se najpre prozvali Todorovići, a kasnije, sa uvođenjem "patenta" Marije Terezije po kome je utvrđeno da se srpska prezimena pišu bez "ić", i sličnih nastavaka, oni su prozvani Todorov.

O poreklu Nikolića-Todorovih mogli bismo samo toliko reći da su se, najverovatnije, doselili sa Velikom seobom 1690. godine ili onom kasnijom, 1737, i da potiču sa prostora Stare Crne Gore, gde i danas postoji kult Sv. Vasilija.