ŠTRBAC

Milan Stojaković iz Toronta, pitao nas je za poreklo majke Radojke, tačnije, poreklo njenih roditelja - Štrbac iz sela Suvaje u opštini Bosanska Krupa. Slava im je Đurđevdan.

Prezime Štrbac je među srpskim prezimenima u šematizmu Dabro-bosanske mitropolije i arhidijeceze za 1882. zabeleženo u više mesta i sa različitim slavama. Đurđevdan slave samo u parohijama: Vedovnica (Dubica), Vođenica (Petrovac), Vrelo (Bihać), Gudavac, Ivanjska, Jasenica kod Krupe i Krupa, Ljubija (Prijedor) i Stari Majdan i Umci (Sanski Most). Gotovo u istim ovim parohijama su i Štrpci sa slavom Nikoljdan.

U unačkoj oblasti Bosanske Krajine, porodice Šrbac su među najbrojnijim. Najstarija naselja u tom kraju vezuju se za doseljavanje nekoliko porodica koje su se danas razgranale na niz novih, sa sasvim drugim prezimenima, među kojima su i Štrpci.

Te porodice, a sa njima i Štrpci, doselile su se pre nešto više od tri veka. Najstarije selo jesu Veliki Štrpci, koje je prema ovoj velikoj i brojnoj porodici i dobilo ime. Ove porodice su se najpre doselile ovde preko Grahova, a potom izbegle u Dalmaciju zbog ubistva nekog turskog age. Sve one slave Nikoljdan.

U Pounju, međutim, brojnije su porodice Štrbaca koje su se u Malom Radiću i Suvaji, matičnim mestima Štrbaca koji slave Đurđevdan, nastanile u drugom navratu, preko Grahova, po povratku iz Dalmacije.

Ukupno je u ovoj oblasti 79 kuća Štrbaca "đurđevštaka" mada ima i 17 kuća "nikoljštaka" a tu se pribrajaju i već izdvojene (s drugim prezimenima) porodice poreklom od Štrbaca, te je oko 1930, po Milanu Karanoviću, u Pounju bila 251 kuća sa 13 različitih prezimena!

Prema nekim kazivanjima, Štrpci potiču iz nekakvog mesta Štrbine u Hercegovini, odakle su se selili prema Grahovu. Ima pretpostavki da su bili vrlo plemenitog roda i da su zbog toga i krili svoje staro plemićko prezime - Jablanovići, čiji su ogranci Rađenovići i Pavlovići. Prema kazivanjima drugih ogranaka koji danas ne nose ime Štrpci, oni vode poreklo iz južne Hercegovine i dalje, Boke a na Grahovo su "pali" pod prezimenom Pavlovići.

Pošto je naš čitalac rekao da su Štrpci njegove majke iz Suvaje, treba znati da postoje dve Suvaje: Donja i Gornja. Oba sela su ispod Grmeča. U Donjoj Suvaji su početkom 20. veka bile 24 kuće Štrbaca koji su ovde došli iz Malog Radića sto godina ranije (oko 1900.)

U Mali Radić su se naselili iz Štrbine u Hercegovini, gde su se prezivali Pavlovići. Pamte da su jedno vreme živeli u severnoj Dalmaciji u velikim "zadružnim" domaćinstvima sa po sedamdesetoro čeljadi u svakoj. Jedni slave Đurđevdan, a drugi Nikoljdan ali se ne pamti zbog čega je promenjena slava. U Gornju Suvaju doselili su se Štrpci oko 1858. iz Donje Suvaje. I jedni i drugi slave Đurđevdan.