DRAŠKO

Sveštenik Miodrag Draško, redovni čitalac našeg sajta, javio se iz Bosilegrada kod Vranja. Poreklom je iz okoline Donjeg Vakufa (selo Oborci), a krsna slava njegove porodice je Sv. Nikola (19. decembra). U istom selu, kaže, žive još dve porodice Draško koje slave istu slavu, ali sa njegovom nisu ni u kakvom bližem srodstvu. Niko, međutim, ne zna dalju starinu ili poreklo ovih porodica, kao ni kako je nastalo prezime Draško, a našem čitaocu je poznato da su porodice sa ovim prezimenom nekada ranije živele u Duvnu, a sada ih ima kod Foče.

Prema podacima u šematizmu Dabro-bosanske mitropolije i arhidijeceze SPC za godinu 1882, prezime Draško zabeleženo je samo u dve eparhije: Oborci kod Bugojna i Bosanska Dubica, s tim, što prvi slave Sv. Nikolu, a drugi Sv. Jovana Krstitelja.

Otac Miodrag nas pita o poreklu familije Draško koje imaju dve krsne slave i smatraju se nesrodnim, interesujući se, logično, i za samo prezime ovog dosta retkog tipa. Problem je utoliko zanimljiviji i komplikovaniji što se u istim zapadnim srpskim krajevima javljaju i prezimena istog korena, a razvijenijeg oblika, sa nastavkom na "ić" odnosno "ović", konkretno Draškić i Drašković, kao što ima i Vukadina i Vukadinovića, Karana i Karanovića, Prerada i Preradovića, Radmila i Radmilovića i dr.

U odsustvu odgovarajućih istoriografsko-lingvističkih i etnoloških istraživanja, stoga se postavlja pitanje da li se, u stvari, uopšte radi o istim samo produženim prezimenima - ili su, pak, ona prva skraćena! Priznajemo da se moramo zadržati u sferi pretpostavki dozvoljavajući obe mogućnosti. U srpskom narodu, kao i kod mnogih drugih, prezimena otkad su generalno počela da se ustaljuju (najviše prema zahtevu vlasti date sredine) "građena" su ili prema imenu odnosno nadimku, zanimanju odnosno zavičajnom (i mesnom) poreklu jednog od roditelja.
 

U našem, patrijarhalnom društvu, prvenstveno oca ali, mada ređe, i majke, odnosno daljih predaka, pa imamo i patronimičke i matronimičke oznake identiteta porodice, prezimena. Kod porodica Draško to je, dakle, mogao biti otac ili deda (ili i pradeda) imenom Draško, ali ne možemo isključiti ni mogućnost da mu je to bio prezimenski nadimak, tj. da se prezivao Draškić ili Drašković, a da su ga od milja, ili u skladu sa izvesnom ekonomijom govora, prozvali Draško, kao što npr. nekog Rakića nazovu Raka, Rale, Raša ili sl... ukoliko se ne radi o grešci nemarnog zapisivača koja se, zatim, administrativno ustalila.

Pored toga, moramo imati na umu i da su u priličnom broju srpskih porodica dodavali nastavke "ić", "ović", "ević", jer se smatralo da su samo takva prava srpska. Spomenimo lično nam poznat konkretan slučaj Kecmana kod kojih su neki od njihovih školovanih predstavnika postali Kecmanovići, naravno zadržavajući karakterističnu (retku) krsnu slavu, Sv. Vartolomeja!

Sveštenika Draška posebno interesuje kako to da u selu Oborci (okolina Donjeg Vakufa) odakle je i sam rodom žive još dve porodice Draško koje slave Sv. Nikolu, ali s njegovom nisu ni u kakvom srodstvu.

Prema podacima u šematizmu Dabro-bosanske mitropolije i arhidijeceze SPC za godinu 1882. prezime Draško zabeleženo je samo u dve eparhije: Oborci kod Bugojna i Bosanska Dubica, s tim, što prvi slave Sv. Nikolu, a drugi Sv. Jovana Krstitelja. Poreklo porodica Draško, Draškić i Drašković pogotovo onih sa obe navedene slave Jovanjdan i Nikoljdan, moramo ostaviti otvorenim do daljeg i dubljeg razmatranja.

Draškića, sa slavom Nikoljdan ima u Zenici, a Draškovića sa istom slavom oko Rogatice (Goražde sa okolinom) i Sarajeva (Pale, Rakova Noga sa okolnim naseljima) kao i samom Sarajevu ali ima i Draškića naseljenih u Rogačićima (Vlakovo) za koje je zabeleženo da vode poreklo od nekadašnje porodice Roščić. U mahali Kovačima u Sarajevskom Polju, postoji porodica Busovača, doseljena s Busovače oko 1870. godine. Oni su se ovde najpre prizetili kod Simeunovića, a kasnije su se vratili na staro prezime Draškić. Slave Nikoljdan.
 

U oblasti Visokog u Bosni postoji toponim za ziratnu zemlju (njivu) Draškovci u selu Malim Trnovcima (od Lužnice na istok). U selu nema tragova familije Draško, po kojoj je njiva dobila ime. U visočkoj oblasti, u Brezi, ima Draškića koji su se naselili iz Kralupa početkom 20. veka. Oni su rođaci sa tamošnjim Draškićima, kao i sa onima oko Sarajeva (Rakova Noga i Hadžići). Slava im je bila Jovanjdan. Među hercegovačkim prezimenima pojavljuju se i Draškići, katolici, i Draškovići, pravoslavni.

Draškići su zabeleženi u Izbičnu i Britvici (Široki Brijeg), dok su starinom od Mokrog. Staro prezime im je Hrkaći. Dedijer kaže da su do druge polovine 19. veka slavili Nikoljdan, iako su već bili pokatoličeni. Draškovići su iz Vlasača (Zagora, Trebinje), a ima ih i u Slivlju (Nevesinje) gde su bili starinci. Jedni se "isturče" a drugi izumru od kuge. I njima je slava (jeste ili je bila) Sv. Nikola.
 

O Draškovićima bi se, inače, mogla i morala pisati posebna studija jer u našoj seriji za njih ne bi bilo dovoljno ni pet nastavaka ...

Što se tiče nesrodnosti dveju porodica u istom selu i sa istom slavom i tu je diskutabilno najpre pitanje osećanja obima srodnosti uopšte, jer se u nekim krajevima rođacima smatraju samo oni koji se ne uzimaju između sebe a taj krug zabrane endogamije negde, po narodskom shvatanju, obuhvata i "petnaest kolena", što znači 15 generacija a to je mnogo više od kanonskih i građansko-pravnih stepena srodstva (roditelj i dete su prvi stepen srodstva, braća i sestre već drugi, kao i relacija dede i babe i unuka).