MANDIĆ
Iz Maribora u Sloveniji piše nam 28-godišnja Maja Mandić -Tašner i pita za poreklo svog devojačkog prezimena Mandić. Ona nam je dala samo imena oca - Momčilo i dede - Dragiša koji su kao i pradeda, čije ime ne zna - rođeni svi u selu Bela Reka u podnožju planine Cera, nadomak Šapca u Srbiji. Starije ime sela bilo je Crna Reka, a prema lokalnom tumačenju preimenovano je u Bela Reka zbog toga što su najbolji vojnici u kraljevskoj vojsci poticali iz ovog mesta. Krsna slava Mandića je Đurđevdan, 6. maja. Na kraju, čitateljka kaže da je od nekih pojedinaca dobijala ponude da "preuzme" plemićki porodični grb Mandića iz Hrvatske. Prema tim informacijama, potiču iz Crne Gore. Ona kaže da ne zna ni jednog člana njihove porodice iz ovih krajeva i stoga željno očekuje odgovor.
Naša čitateljka je ispravno postupila što se obratila najpre nama da bismo utvrdili stvarno poreklo njenih Mandića, pa da se onda upusti u "preuzimanje" porodičnog grba (svakako uz odgovarajuću naknadu).
Već smo u više navrata naglašavali da nisu svi istoprezimenjaci istovremeno i srodnici među sobom, a isto tako da ni svi srodnici, ne samo Majini Mandići, ne mogu da budu nosioci porodičnog plemićkog grba, ma kako to nekome izgledalo "in". Ni drugopotpisana se, na primer, ne oseća "plemenitom" iako neki Stanisavljevići u Vojvodini imaju plemićku, grofovsku, titulu ali sa njima, koliko zna, nije "ni rod ni pomozi Bog".
Toliko, eto, čitateljki, da ne naseda na priče "prodavaca magle". Mora se znati da su se ove titule ipak davale samo određenim pojedincima i njihovom potomstvu za naročite zasluge, pa tako ni pobočni srodnici (i isto-prezimenjaci) ne mogu da ih nose. Kod nas se plemstvo i pravo na porodični grb sticalo u vojnim pohodima, a dodeljivale su ga domaće ili strane dinastije ili se u nekim slučajevima sticalo visokim društvenim rangom, a u Austriji i Ugarskoj se i kupovalo.
Mandići u Beloj Reci kod Lipolista, sa slavom Đurđevdan potiču od istoimene familije koja se doselila u Koceljevu posle 1827. kao zanatlijska porodica iz Zaovina u Starom Vlahu. Oni su najpre živeli u selu Kamenici u istoj oblasti, u zadružnom domaćinstvu Nikole Mandića sa sinovima. Imali su na jednoj okućnici tri kuće.
Sledeći dalje njihove puteve kretanja u Starom Vlahu nalazimo da su tu doseljeni iz oblasti Pribojske banje, sa spomenutom slavom. U sela južno od Jelove Gore prema Đetinji, došli su Mandići posle 1834. iz Seljana kod Prijepolja, takođe sa krsnim imenom Sv. Đorđa. Ima ih i u zlatiborskim selima Burađu, Rasnici i Radojni.
Familije Mandić slave i brojne druge slave a ima ih u skoro svim srpskim krajevima pa su mnoge od njih zapravo različitih korena. Po tipu je matronimičko, od imena Manda koje je bilo jednako rasprostranjeno i među pravoslavnim i među pokatoličenim - i pohrvaćenim.
