IKODINOVIĆ

Gospodin Nebojša Ikodinović piše nam iz Čačka i traži da mu damo neke konkretnije podatke o njegovoj porodici i prezimenu. Prema njegovom saopštenju, Ikodonovići su poreklom iz Guče, Dragačevo, u koju su se, u 16. veku, doselili iz Hercegovine - iz okoline Bileće, ispod planine Njeguš. Iz Guče su se vremenom raseljavali po Srbiji, pogotovo u Čačak i Beograd. Svi dragačevski Ikodinovići slave Sv. Nikolu.

 

U Guči postoji zaselak, džemat, Ikodonovići - sa porodicama Ikodonović, Janković i Protić. Za ove Ikodonoviće je zabeleženo da su davali sveštenike koji su služili u staroj, tzv. grčkoj crkvi i za neke od njih se pripoveda da su među najstarijim žiteljima u Guči, doseljeni još pre četiri veka. Druge dve najstarije porodice su Anđelići - nepoznatog porekla, i Protići - poreklom iz Hercegovine.
 

Guča je bila stalno nastanjena od 15. veka, otkad datiraju publikovani arhivski zapisi, ali kako defteri iz turskog vremena ne sadrže prezimena - ne znamo kada su se neke porodice doselile ili formirale. Prvi spomen stanovnika po prezimenima je iz 1822. godine - tzv. čibučki defter, u koji su upisani Srbi koji jednom u godini plaćaju "čibuk", porez na stoku. Tada se prvi put spominju i Ikodinovići u Guči kao domaćini koji plaćaju "čibuk" - Simo, Nikola i Iso Ikodinović.
 

Jedna novija monografija o Dragačevu navodi Ikodinoviće kao starosedeoce. Budući da taj pojam podrazumeva život na jednom mestu tri, pet i deset generacija, kako gde, nastavili smo potragu za Ikodinovićima. Uzgred, u poslednja dva veka, u Hercegovini nigde nisu zabeleženi.
 

Pre nego što krenemo u dalje razmatranje, da kažemo da prezime Ikodinović predstavlja patronimik od muškog imena Ikodim, a ovo - prema Milici Grković - narodnu verziju grčkog imena Nikodim. Ime i prezime Nikodim i Nikodimović, odnosno Nikodinović, nalazili smo samo u Boki i plemenu Cuce, u današnjoj Crnoj Gori. Cuce se dele na Velje i Male, a Nikodimoviće smo našli zabeležene kao jedno od iseljenih malocuckih bratstva iz Trnjina, odakle su se i iselili u Boku.
 

Tamo Nikodimoviće nalazimo u Grblju i više mesta u okolini - Prijeradima, Lješevićima, Goroviću. Među mnogim grbaljskim porodicama zabeleženo je ime Nikodim za monaha iz njihove porodice. Jedna od njih je porodica Lazarević, druga Kaštelan i treća Mezalina. U Reževićima je bio znameniti arhimandrit manastira Režević, Nikodim Vuković-Režević, osnivač crkve Sv.Trojice, 1770. godine.

Podsetimo još da postoji mesto Goračić u Dragačevu, smatrajući da to nije slučajno i da je u pitanju toponim prenesen iz grbaljskog Gorovića.

U samom selu Trnjine u plemenu Cuce, glavna crkva je posvećena Sv. Nikoli, koji je bio opšta slava starih Malocucana. Stara bratstva, među kojima su i Nikodimovići, bila su iseljena i izgnana od novodoseljenih bratstava još u 16. veku.
 

Interesantan je i podatak koji se odnosi na Ikodinoviće/Nikodimoviće da na Kosovu, u Uroševcu, postoji zaselak sa imenom Nikodim, koji je bio posebno selo na pritoci Nerodimke koje je, sa opštom urbanizacijim i širenjem Uroševca, već početkom 20. veka uraslo u grad.
 

Ovde, međutim, nema ni Nikodinovića, ni Ikodinovića, niti se spominju među porodicama koje su tu živele. Pred Drugi svetski rat tu su živela uglavnom šiptarska bratstva iz fisa Krue Zi, poreklom iz Ljume, odakle je bila i kraljevska dinastija u Albaniji, kao i malobrojni kolonisti Srba iz Crne Gore i šarskih župa Sredske i Sirinića.
 

U relativno bližoj okolini, sa kosovske strane Skopske crne gore, u mestu Drobeš, pored mnogih srpskih familija iz Crne Gore, doseljeni na kupljeno imanje, nalazimo i na prezime Nikodimt - arbanaške porodice od fisa Krue Zi, iz spomenutog sela Nikodima.
 

Na kraju ovog sumarnog razmatranja možemo da zaključimo da su Nikodimovići-Ikodimovići-Nikodinovići-Ikodinovići familija iz Stare Srbije koja se pred turskim osvajanjima privremeno iselila u Cuce, da bi posle 16. veka krenula preko Boke i Grblja - možda i u Hercegovinu, u Banjane, pa preko Starog Vlaha i u Dragačevo.
 

Oni koji su ostali bili su podvrgnuti procesu islamizacije i albanizacije. Ovaj proces albanizacije je posebno uzeo maha kad su se Arbanasi odmetnuli i od samog sultana i počeli da haraju Balkanom kao nezavisna poluvojna sila, ali i dalje pod pokroviteljstvom Porte.
 

U prvom popisu Knjaževine Srbije iz 1863. godine zabeleženo je domaćinstvo Milića Ikodinovića, starog 30 godina, sa ženom Janom (23), sinom Konstantinom (9), sestrom Stanislavom (16) i bratom Sretenom (14). Slede i popis njegove imovine i procena da ona vredi 52 cesarska dukata, te da je mesečni prihod od lične privrede, stoke i zemljodelija 7 talira i da po imanju spada u prvu kategoriju, a po prihodu u treću.
 

Upisana su i domaćinstva Jose Ikodinovića, kovača, maloletnog domaćina Radivoja, zemljoradnika, koji živi sam sa starom majkom, pa udove pok. Gavrila Ikodinovića Jelike, za koju stoji da živi u velikoj zadružnoj porodici, Radovana, starog 30 godina koji živi sa svojom porodicom od stoke i zemljoradnje.
 

U popisu je i Milica - udova Kuzmana Ikodinovića, stara 50 godina, u domaćinstvu sa sinom i snahom, Petronije - 20 godina, živi sa suprugom i u zadruzi sa dva mlađa brata, Mlađen - zemljodelac, 35 godina, oženjen, sa porodicom i babom Stamenom (61), i Vladimir - 30 godina, zemljodelac, živi u inokosnoj porodici, sa ženom i detetom.