Poruke iz svemira na Trškoj crkvi
Za manastir Trška crkva kod Žagubice ne zna se ni ko ga je podigao ni kada, ali se zna da je manastir najmlađi u braničevskoj eparhiji, a ima najstariju crkvu. Osnovan je odlukom braničevskog epsikopa Hrizostoma 1985. dok je crkva podignuta verovatno još u 13. veku. Ona se od ostalih srpskih bogomolja izdvaja i po tome što nije građena daleko od puteva i putnika. Trška crkva je podignuta tik uz stari put koji i danas povezuje Požarevac i Žagubicu.
Kao ktitor se najčešće pominje kralj Dragutin Nemanjić. U crkvi, na mestu gde se obično sahranjuje ktitor, pronađen je grob mlade žene sa detetom u naručju, što ukazuje na to da je hram možda podigao i neki vlastelin.
Raški stil upućuje na to da su graditelji bili srpski podanici. Izvesno je ipak da je za vreme kneza Lazara, oko 1382. godine, dozidana spoljna priprata od koje su danas ostali samo temelji i kameni natpis na zapadnoj fasadi. Trška crkva je u doba Turaka više puta rušena i obnavljana, a prvobitna arhitektura menjana. Krajem 17. veka je napuštena.
Mitološka bića
Trška crkva nikada nije bila živopisana. Ipak, može da se podiči portalom ukrašenim kamenim reljefom koji čine ornamenti u vidu pletenice, floralni motivi i predstave mitoloških bića.
Obnovljena je vek kasnije i služila je kao parohijska crkva. Za Božić i Uskrs službu su držali sveštenici iz manastira Gornjak. Tek od polovine 19. veka, zaslugom jednog bogatog trgovca iz Žagubice, došlo je do prve obnove, a restauracijom od 1980. do 1990. godine crkvi je vraćen prvobitni izgled. Skromnih dimenzija i ukrasa, crkva je sagrađena od kamenih blokova i sige a posvećena je Rođenju Presvete Bogorodice, tj. Maloj Gospojini
Ispred Trške crkve nalazi se zvonik na drvenim stubovima ali i brojni zanimljivi crteži i natpisi uklesani u kamenje koje čini sokl crkve. Natpisi su na nepoznatom jeziku. Crteži jelena, nekih neobičnih životinja i prikazi ljudi, kao i oni na kamenim pločama u obližnjem selu Suvi Do, predstavljaju svedočanstvo koje su o svom postojanju ostavili nekadašnji stanovnici ovih predela, a koji su svojevremeno zainteresovali i čuvenog istraživača Eriha fon Denikena. On je u njima prepoznao svemirske letelice i njihove pilote.
