Dolina besne boginje
Plodna ravnica na severozapadu današnje Srbije naziva se Tamnavom od pamtiveka prema reci koja kroz nju protiče. Ime joj se pominje još u pismima ugarskog kralja Žigmunda 1426. godine kao župa u Mačvi, a reč je keltskog porekla, i znači "reka besne boginje Anave" ili "reka boginje Ane sa brežuljaka".
Tamnavsko naselje Koceljeva se početkom 17. veka pominje kao "Gornja i Donja Spasojevica". U 18. veku, kada su Austrijanci od Turaka nakratko preoteli Beogradski pašaluk, veći deo Tamnave je ušao u Paleški distrikt, okrug sa sedištem u Paležu, današnjem Obrenovcu, a manji, zapadni deo u Šabački distrikt.
Tek tada se prvi put pominje Koceljeva, u popisu paleškog i šabačkog distrikta 1737. koji je sastavila Beogradska administracija. Ime je dobila prema biljci "kocelja", kiseljak, koje u ovim krajevima ima u izobilju, dok legenda kaže da naziv duguje srednjovekovnom knezu Kocelju, i da znači Koceljevo imanje.
Posle Svištovskog mira, uoči 19. veka, Tamnava je bila podeljena na istočni i zapadni deo, koji su imali srpske kneževe. Pošto se nalazila pored puta Šabac-Valjevo i razvijala se kao drumsko naselje tako što su najpre podignute mehane, pa zanatlijske radionice, crkva i škola. Najpoznatija ličnost ovog kraja bio je pop Luka Lazarević, koji se među prvima pridružio Prvom srpskom ustanku. U boju na Svileuvi se sa svojim vojnicima utvrdio na Gomilici i pobedom nad Turcima omogućio da ustanici oslobode Valjevo.
U junu te 1804. godine postavljen je sa protom Matejom Nenadovićem za komandanta drinske oblasti. Posle Drugog srpskog ustanka knez Šabačke nahije postao je Jevrem, brat kneza Miloša Obrenovića, i on je konak imao u Koceljevi. Pred kraj 19. veka naselje je preraslo u varošicu. U njoj je tada učitelj bio znameniti književnik Janko Veselinović, koji je 1889. izabran za predsednika opštine. Ljude ovog kraja on je trajno ovekovečio u svojim najboljim pripovetkama.
Zadužbina Miloša ObilićaU Posavotamnavi se nalazi manastir Kaona iz 14. veka, za koji predanje kaže da je zadužbina kosovskog junaka Miloša Obilića. Njega su sestre Ikonija i Vida pratile na Kosovo, a kada su stigle do Ravne livade, iznad sadašnje manastirske crkve, Ikonija je tada pošla da donese bratu vode, i vraćajući se, rekla mu: "O moj brate, što dobra konja videh, još da je sedlo prema njemu". U narodu se pod dobrim konjem podrazumeva dobro mesto za crkvu. "Blago imamo, sestro", odgovori Miloš, "pa mu načini sedlo, a kad se ja vratim sa Kosova, pomoći ću ti i ja". Miloš se nije vratio. Ikonija mu je za dušu podigla Kaonu, a Vida manastir u Vidojevici. |
