Odanost plaćena dukatima

Uzimanje stranih ratnika odomaćilo se u Srbiji još u vreme kralja Milutina. Najviše je bilo Turkopula, hristijanizovanih Turaka koje je on od kraja 13. veka preuzimao od Vizantinaca. Milutinov sin Stefan Dečanski primao je u službu Almogavere koji su mu pomogli da odnese veliku pobedu u bici kod Velbužda 1330. protiv Bugara. Oni su svoje usluge nudili celoj južnoj Evropi, a najdublji trag su ostavili u vizantijskoj istoriji 14. veka, gde su nazivani Katalonskom družinom. Bili su to veoma vešti i bezumno hrabri, ali i veoma agresivni i surovi ratnici, često nepouzdani.

U ratu su živeli od pljačke protivničkih zemalja, dok su u miru svojim poslodavcima umeli da uzrokuju glavobolje, jer su pljačkali i njihove seljake, zapodevali kavgu i tuče. Jednom prilikom su se odmetnuli od vizantijskog cara i krenuli da pustoše crkve i manastire, ne štedeći ni Svetu goru. Kada je oko 1307. godine na red došao srpski Hilandar, mudri iguman Danilo, potonji arhiepiskop, uspeo je mačem i lukavstvom da razbije dvogodišnju opsadu Katalonaca i odbrani manastir. Najamničke družine su na Balkan dolazile i iz nemačkih zemalja, i iz Italije, stupajući u službu vladara koji su bili sposobni da plate visoku cenu njihovih usluga. Pored najpoznatijeg najamnika na srpskom dvoru Austrijanca Palmana Brahta i njegovih Germana, pominju se i Latini, kao druga po značaju najamnička grupa u Srbiji.

Uz kralja Dušana je i kraljica Jelena imala svoj odred. Venecija je često izlazila u susret Dušanovim molbama da regrutuje venecijanske najamnike i da ih vodi preko njene teritorije, a još češće je odobravala nabavku oklopa, štitova i drugih ratnih potrepština.

Ali, u srednjem veku je najamnike bilo lakše nabaviti nego izdržavati. Prema ugovoru kakav je bio uobičajen u Evropi, mesečna plata im je iznosila bar dva-tri zlatnika, tako da je Palamanov odred od 500 vojnika morao cara Dušana mesečno da stoji oko 1.500 dukata ili 3.000 perpera. Kolika je to bila vrednost, govori podatak da je godišnji porez na kuću u Srbiji bio jedan perper.

A Dušan je ove ratnike po ugovoru držao godinama. To je poprilično opterećivalo državnu kasu iako je Srbija imala velike prihode od rudarstva i sve bolje trgovine. Finansijske krize su bile neizbežne i zahtevale su nova osvajanja. Prvi srpski car je počeo da vodi ratove na račun tada već oslabljene i posrnule Vizantije. Iz svedočanstava vizantijskog cara i istoričara Jovana Kantakuzina vidi se da su se nemački najamnici borili uz Dušana u njegovim najvažnijim pohodima.

Palman je za svog gospodara prema potrebi bio i policajac, obaveštajac i sve drugo gde su bile potrebne opšte ratne veštine, ali i lične vojničke sposobnosti. Do samog kraja Dušanove vladavine bio je u krugu njegovih najbližih, a tokom vremena i najuticajnijih saradnika, verovatno čak i glavni vojni savetnik ratobornog srpskog cara. To pokazuje dokument iz 1354, kada je avinjonski papa Inoćentije Šesti uputio poslanike na Dušanov dvor.

Tada je uz pismo caru, papa poslao preporuke za svoje ljude i carici Jeleni, careviću Urošu, crkvenim velikodostojnicima na čelu sa patrijarhom Joanikijem, i svim onim državnim službenicima koji su se smatrali najmoćnijima: sevastokratoru Dejanu, despotu Oliveru, kesaru Preljubu, velikom logotetu Gojku, komorniku i glavnom finansijskom savetniku Grubu Kotoraninu i - ratniku Palmanu. Njega papa pominje upravo sa vojnom titulom kapetana, zapovednika Dušanove lične vojske. Inoćentije je u svom pismu još molio Palmana da pomogne i kod Dušana podrži ideju o sklapanju unije između srpske i Katoličke crkve, budući da je germanski ratnik u pravoslavnoj Srbiji ostao katolik.

Dušan je u ove pregovore sa papom ušao da bi ga papa imenovao vrhovnim kapetanom jednog ratnog pohoda, više krstaškog nego osvajačkog. Cilj srpskog vladara u tom vojevanju je bio da se Turci isteraju sa Balkanskog poluostrva i vrate u Malu Aziju. Palman je, kao vojni zapovednik, i za ovaj deo pregovora bio idealan učesnik.