MATIĆ (Katolici)

Po molbi katoličke porodice Matić, poreklom iz sela Mišin-Han, između Banjaluke i Prijedora, saradnici “Vesti“ su istražili njihove korene.

Matić zaista spada u 200 Zvjerincu kod Knina, doseljeni nedavno iz nekog mesta u Dalmaciji, kat. Matići u Tribovunu kod Drniša, kat. Matići u Sinju i u Karakašici kod Sinja, Ambroz Matić, katolički župnik u Tramošnjici u Bosni (umro 1850. god.), vrlo mnogobrojni pravoslavni Matići po svima delovima Bosne... U Dalmaciji kod Makarske katoličko selo Matići i kod Benkovca pravoslavno Matići Dolac... U Bosni osam sela s imenom Matići i sl, neka od njih (u istočnoj Bosni) katolička."

Erdeljanovićevu konstataciju da su u Bosni "vrlo mnogobrojni pravoslavni Matići" potkrepićemo podacima iz popisa srpskih pravoslavnih porodica u Bosni iz 1882. godine. Bilo ih je u 38 naselja sa 14 raznih krsnih slava (iz nesrećnog sela Kravice, kod Srebrenice, čak četiri familije, sve različitih krsnih imena).

U Hercegovini (bez Popova polja), početkom proteklog veka bilo je Matića u osam naselja. U selo Trijebanj, kod Stoca, doselili su se iz područja Hrasno u prvoj polovini 19 veka. Istraživač navodi da su katolici (ne kaže otkad), ali da slave Šćepanjdan (Sv. Stefana). Jedna njihova porodica se 60i da su takođe bili katolici. U svakom slučaju, ne spominje se da su slavili neku krsnu slavu.

U Hrvatskoj, sudeći po podacima "Leksika prezimena SR Hrvatske" (1976), porodica sa prezimenom Matić bilo je u nekoliko stotina naselja, sela i gradova.

Kako ovaj "izvor" ne navodi podatke o nacionalnosti ni veroispovesti, o tome možemo samo posredno nagađati prema drugim istraživanjima. Uopšteno, ta mesta u kojima su kao stanovnici evidentirani Matići, skoro isključivo su smeštena na prostoru nekadašnje Vojne granice, koja se tokom nekoliko vekova protezala od Dalmacije do Karpata, a u najvećem broju slučajeva graničari su bili Srbi pravoslavne vere.

Za neka od ovih naselja, prvenstveno sela, iz najnovije istorije znamo da su bila upravo jarko "eksponirana" kao srpska. Prema M. Radeki (1975) u Lici, Krbavi, Gackoj, Kapelskom, Kordunu i Baniji - Matići su, uz Ignjatijevdan, Jovanjdan, Savindan, Đurđevdan, Aranđelovdan i Nikoljdan.

Prezimena Matić, kao i Matin, Matijić i slična patronimičkog su tipa, nastala izvorno od predaka koji su se zvali Mata/Mato ili Matija, što su od srednjeg veka bila dosta omiljena i česta imena. U srpskom narodu, Matija je osnovni oblik koji je nastao od hebrejskog, odnosno aramejskog imena Matej, u hrišćanstvu jednog od 13 apostola i jevanđeliste. Najstariji pisani spomen ovog imena u srpskim izvorima je iz dečanske hrisovulje, iz prve polovine 14. veka i to u obliku Mata.

Po našem mišljenju, sve porodice ovih prezimena bile su prvobitno pravoslavne vere, bez obzira što su im Turci, a i drugi, zapadni zavojevači svake vrste branili da se nazivaju Srbima, pa nametali naziv Vlasi ili čak Urumlije (Romeji, tj. Vizantinci) ili regionalna imena kao Bošnjaci, Bunjevci, Šokci i druga.