FILIMONOVIĆ

Iz Beograda nam se elektronskom poštom javlja g. Dragan Filimonović kome je, kako kaže, otac Dušan rođen "u selu Ras na Goliji iznad Novog Pazara", a za dedu Marka ne saopštava mesto rođenja. Krsna slava - Sv. Georgije. Bio bi zahvalan ako bismo mu pomogli oko porekla, koje po nekim njegovim saznanjima "vuče korene iz plemena Vasojevići", ali, nažalost, svoj imejl završava ovim šturim podacima.

U takvoj situaciji, istraživanje počinjemo sa zavičajem. Kad ono, ni u Imeniku mesta FNRJ, niti na internetu "selo Ras na Goliji" nismo mogli da pronađemo, a srednjovekovni grad Ras stolećima više ne postoji kao naseljeno mesto. Obratiti smo se našem čitaocu i imejlom, s molbom da nam uzvratno objasni problem, ali nismo dobili odgovor jer je Dragan svoj dopis poslao iz jednog od javnih internet objekata.

Sledeći korak je fokusiranje na prezime, pogotovo u slučaju ovoga, zaista retkog. Ako se zna da je Filimon antičko helensko (grčko) ime u značenju "onaj koji voli" ili "ljubljeni" - kao i to da postoje dva hrišćanska svetitelja ovog imena - nije neobično da se to ime sačuvalo u hrišćanskoj istoriji.

Ali, pošto se njeni podaci prenose u knjigama koje su u srpskom narodu bile na sve nerazumljivijem crkvenosrpskom jeziku koji se za razliku od živog, narodnog nije menjao do pojave Vukovog i Daničićevog prevoda Svetog pisma sredinom 19. veka - to ime ostalo je poznato samo učenijem monaštvu i sveštenstvu, a sam njegov praznik, kalendarski 4. marta (19. februara po gregorijanskom kalendaru) bio nepoznat u narodu.

Van sumnje je da se u manastirima ni kumovi ni verski služitelji ne bi setili da novokrštenom ili zamonašenom nadenu ime Filimon ako mu nisu znali značenje. Zaključimo: kao lično ime, Filimon je imao funkciju samo na jugu Balkana gde se još znalo šta ono znači.

To nas upućuje na pretpostavku da je ova familija poreklom od onih nomadskih stočara koji su i na naše planine, počev od onih u Staroj Srbiji, do Stare Planine, Jastrepca, Kopaonika i Goča, kao i u današnjoj BJR Makedoniji i u Bugarskoj dolazili sa stadima ovaca.

Po pravilu, pravoslavne vere, izjašnjavajući se kao Grci jer su jedini od ovog pokretljivog stanovništva s Juga koje je pretrpelo jezičku romanizaciju govorili i govore jednim severnogrčkim dijalektom. Inorodna sredina, pak, naziva ih Karakačanima (turc. kara, crn, kačak, begunac, odmetnik) odnosno Sarakačanima, Ašanima i Crnovuncima.

Filimonovci su među srpskim stanovništvom najčešće izgovarani kao Vilimonovci, odnosno sa dodatkom "ović" - Filimonović, koje srećemo i u Podibru, Vilimonović, Vilimanović - do jedne Biljane koja je svoje prezime poetsko-slikarski uobličila u Vilimon! A kroz Vasojeviće su mogli samo povremeno prolaziti ...