NOVKOVIĆ

Rođeni Zagrepčanin, sada u Srbiji, g. Neven Novković, pita za poreklo koje je zanimljivo jer mu oba roditelja, rodom iz Like imaju isto prezime - Novković. Porodica oca, Bogdana Bože, poreklom je iz Zavođa kod Vrepca, opština Gospić, dok je majčina iz Pavlovca, takođe kod Gospića. Naravno, nikako nisu bili u srodstvu, naglašava naš čitalac.

 

Po rečima g. Nevena, oni vode poreklo od dve različite "loze" Novkovića: jedni su potomci izvesnog Dragića, a drugi od pretka Radosava. Čitalac pita odakle su se doselili Novkovići u Liku. Očeva porodica slavi Petrovdan. Krsno ime majke nije naveo, mada izgleda da je ista ... U Lici su Novkovići (po R. Grujiću), u vreme izbijanja Prvog svetskog rata bili nastanjeni u Brotnji i Dabašnici kod Srba, Gospiću, Gračacu, Pavlovcu i Zavođu kod Vrepca, u Vrepcu i u Širokoj Kuli u ukupno 42 domaćinstva. M. Radeka u "Gornjoj Krajini" kaže da su Novkovići pravoslavne porodice koje slave Đurđevdan i Miholjdan.

Do devedesetih godina, Novkovića je bilo u svim delovima Hrvatske, ali najviše u opštinama Like, Severne Hrvatske i Slavonije: u okolini Podravske Slatine, Vojnića, Donjeg Lapca, Slunja, Karlovca, Knina, Našica, Siska, Osijeka, Gospića, Križevaca i Zagreba. Preci našeg čitaoca iz Vrepca i okoline bili su već tada malobrojni, možda samo jedna porodica, dok su Novkovići iz Pavlovca kod Gospića bili i tada najmnogobrojniji u bivšoj Hrvatskoj, sa čak 129 osoba i 25 porodica sa ovim prezimenom.

Naš čitalac je u pravu kada kaže da su se njegovi preci doselili na gospićko područje pred Turcima, jer je biskup Glavinić u izveštaju o naseljavanju srpskog stanovništva na ovo područje 1690. i pravljenja odbrabenog zida kod ranije turskog utvrđenja Novog, rekao da je bilo naseljeno mnogim srpskim porodicama. Posle turskog gubitka ovih teritorija, zemlja je bila pusta kao što je to slučaj sa mestom Pavlovac 1701. Sa novim talasom, naseljavaju se na područje Gospića 54 porodice, a među njima i Novkovići. Većina porodica je došla sa starog krajiškog područja Brinja i Otočca, a Novkovići su se naselili od Knina.

U "Kninskoj Krajini", Nakićenović beleži da su Novkovići u Kninu iz Žagrovića i da slave Jovanjdan, kao i za one u Golubiću, Žagroviću i Radljevcu, da su poreklom iz Bosne odakle su došli u 18. veku. U Bosni su Novkovići uglavnom nastanjeni u Krajini i Posavini, isključivo sa dve slave: Jovanjdan i Đurđevdan. Po nekim tragovima poreklo bi im bilo iz Hercegovine - iz Popova Polja.

S obzirom da su u Lici bili već 200 godina i to u dva sela, prirodno je da su se Novkovići odavno i toliko razrodili da su zaboravili i poriču zajedničko poreklo. A sa Novakovićima uopšte ne moraju imati nikakve veze jer su odavno zabeležena kao posebna imena Novak i Novko...