Mučenici oteti od zaborava
Poslednjih nekoliko godina naši ljudi iz Nirnberga odaju poštu oficirima i vojnicima Jugoslovenske vojske koji su živote izgubili u logoru XIII B Langvaser, jednom od sedam stratišta u ovom gradu.
Prema podacima iz nemačkih izvora 1943. godine u logoru Langvaser bilo je zarobljeno oko 3.000 srpskih oficira. Za njih su najteže bile 1942. i 1943. godina, jer ih je zbog zime, gladi i nehumanog tretmana u logoru umrlo najviše.
Među njima je, prema arhivskoj građi vezanoj za ovaj logor, i armijski general Dušan Trifunović iz Beograda, koji je umro 28. februara 1942. godine. U februaru te godine umro je i dr Jovan Milojković iz Požarevca, koji je pripadao sanitetu Jugoslovenske vojske. Zapisano je da je i dr Mirko Ranković kao lekar u vojsci ovde preminuo 30. aprila 1942.
Najmlađi imao 20, a najstariji 67 godina
U ovom logoru uglavnom su bili zarobljeni Srbi, bilo da je reč o vojnicima, desetarima, vodnicima, potporučnicima, poručnicima, kapetanima, potpukovnicima ili pak pukovnicima, i svi su oni uglavnom bili iz Srbije. Uredna i sačuvana evidencija beleži i da su od 1941. do 1945. umrla 83 logoraša, da je najmlađi imao 20, a najstariji 67 godina.
Nemački izvori navode da je u maju 1941. bilo zarobljeno 268.395 pripadnika te Vojske Kraljevine Jugoslavije. Među njima su 234.721 vojnik, 2.653 podoficira i oficira i 260 generala. Svi oni su bili ratni zarobljenici u Nemačkoj, a logor XIII B Langvaser često je nazivan oficirski logor, iako je u njemu bilo i vojnika i podoficira.
O ovom logoru malo je naših ljudi nešto više znalo. Petko Kokošar je zajedno sa tadašnjim protom Dušanom Kolundžićem, sveštenikom u Nirnbergu, početkom devedesetih godina prošlog veka posetio Južno groblje Langvaser i saznao deo tragične istine o stradanju srpskih oficira, podoficira i vojnika. Prošlo je od te posete dosta vremena, da bi Petko Kokošar pre pet godina, zajedno sa Ilijom Vučenovićem i Nikolom Sladojevićem, samoinicijativno rešio da pregleda sve kamene ploče na kojim se nalaze srpska imena.
- Stanje na tom delu parcele broj 93 bilo je takvo da skoro nismo uspeli u potpunosti da pročitamo nijedno od 83 imena sahranjenih srpskih oficira i vojnika, jer su kamene ploče bile prekrivene debelim slojem lišaja i mahovine i zarasle u travu. Otišli smo jednog dana i krenuli sa čišćenjem i za to nam je trebalo nekoliko dana. Kada smo to završili, shvatili smo da smo otkrili deo zaboravljene istorije i odlučili da je i dalje ne prepustimo zaboravu. Dok smo to radili, jedan čovek je pratio šta mi radimo i došao do nas. Pohvalio je to što činimo i rekao nam da je on zaposlen u Gradskom arhivu i da će nam rado pomoći da saznamo nešto više o srpskim ratnim zarobljenicima. Kasnije sam saznao da je taj čovek oženjen Novosađankom - kaže Petko Kokošar.
Spisak srpskih zarobljenika dostavljen je i sveštenicima u Hramu svetih Ćirila i Metodija u Nirnbergu i oni ta imena čitaju povremeno na bogosluženjima. Poslednjih nekoliko godina na parceli broj 93 nirnberški sveštenici na Mali Vaskrs služe parastos upokojenim oficirima i vojnicima Vojske Kraljevine Jugoslavije. Iz godine u godinu sve veći broj naših ljudi iz Nirnberga i okoline dolazi na taj pomen, ali odlaze tamo i drugim danima da bi se poklonili senima srpskih mučenika i tako prenose uspomenu na mlađe generacije s osnovnim ciljem da ovi junaci budu otrgnuti od zaborava.
Od Sarajeva do Temišvara
Zahvaljujući predusretljivosti jednog od službenika u Gradskom arhivu, Petko Kokošar je uspeo da dođe do nepotpunih spiskova logoraša na kojima su i Zarija Stojković iz Gnjilana, Oskar Salom iz Sarajeva, Danilo Popović iz Slavonskog Broda, Radomir Pilić iz Temišvara, Velimir Jovanović iz Češke, Džafer Imerović iz Skoplja, Paun Gogić iz Prizrena, Aljoša Dimitrijević iz Bijeljine, Božo Cucić iz Nikšića i Svetozar Bajić iz Banjaluke.
