Jasenovačke žrtve u kalendaru SPC
"Najviše crkveno telo priklonilo se već postojećoj tradiciji koja je živela u Eparhiji australijsko-novozelandskoj, a to je da se 13. septembra ili u danima oko ovog datuma, obeležavaju novomučenici jasenovački", objašnjava protosinđel Jovan Ćulibrk, koordinator Odbora za Jasenovac Svetog arhijerejskog sabora SPC.
Prema njegovim riječima, Odbor je odavno nastojao da se utvrdi konkretan datum praznovanja novomučenika jasenovačkih, a višestruki su povodi da to bude baš 13. septembar.
"U samom Jasenovcu se kao dan novomučenika jasenovačkih obeležavao dan osvećenja obnovljenog hrama Svetog Jovana 1984. godine, što je padalo u prvu nedelju po Uspenju Bogorodičinom, što je obično početkom septembra. Od polovine avgusta je logor počeo da radi, tako da možemo reći da se na taj način obeležava i sam početak stradanja koje traje sve do 22. aprila 1945. godine", kaže otac Jovan.
On ističe da je Jasenovac postao simbolička reč za stradanje u Drugom svetskom ratu i teško ga je izdvojiti od ostalih mesta stradanja iz ovog perioda.
"Kada se kaže novomučenici jasenovački, tu su, na neki način, i jadovinski i glinski i korićki i prebilovački novomučenici, jer ako bismo obeležavali stradanje na svakom od tih mesta, bojim se da nam crkveni kalendar ne bi sadržavao ništa drugo osim stradanja u Drugom svetskom ratu", rekao je otac Jovan za "Politiku".
Odbor za Jasenovac okuplja institucije i pojedince koji istražuju istorijat ovog mesta velikog stradanja srpskog naroda, ima vrlo razvijenu saradnju i sa relevantnim međunarodnim institucijama, a veliku pažnju posvećuje i obrazovanju o holokaustu - u Memorijalnom centru "Jad Vašem" SPC je školovala više od dvadeset svojih ljudi.
Protojerej Velibor Džomić, član pravnog saveta Mitropolije crnogorsko-primorske SPC, napominje da su nagađanja da je ovaj praznik unešen u crkvene kalendare, pa izbrisan iz njih, "bezočne optužbe".
"Koliko je meni poznato, Spomen jasenovačkih novomučenika se u kalendarima pojavio osamdesetih godina 20. veka i to za vreme trajanja nesrećne crkvene podele u dijaspori.
U kalendarima koje je štampala tadašnja Slobodna mitropolija iz Nove Gračanice kod Čikaga objavljivan je i praznik Jasenovačkih mučenika. Kasnije, nakon zaceljenja te velike crkvene rane zaslugom patrijarha Pavla, mitropolita Irineja i drugih arhijereja, Sveti arhijerejski sabor SPC je doneo odluku da se u kalendarima koje štampaju naše eparhije u dijaspori može unijeti i praznovati i njihov spomen", dodao je protojerej Džomić.