"Fićom“ do Deda Mraza
Popularne "fiće", koje će tokom ovog putešestvija prevaliti više od 7.000 kilometara, od kojih skoro 2.000 pod ledom, nosiće u svojim prtljažnicima pisma dece upućena Deda Mrazu za Božić, preneli su britanski mediji.
Simpatična manifestacija organizovana je u saradnji sa UNICEF-om.
Sva četiri vozila su kompletno restaurirana i opremljena tako da mogu da izdrže teške klimatske uslove.
U zapadnim kulturama Deda Mraz, kod nas je poznat kao Božić Bata. U velikom broju zemalja Deda Mraz je postao poznat kasno, tek posle Drugog svetskog rata, i to kao Sveti Nikola.
Deda Mraz, u skladu sa određenim religijskim verovanjima, ne posećuje muslimane, budiste, Jevreje i hinduse.
Predstavu o Deda Mrazu, najvažnijem čoveku Laponije, danas diktira jedna od najvećih svetskih kompanija, "Koka Kola". Fabrika igračaka u Laponiji je izmišljotina “Diznija”.
Prema antropološkim podacima, u Nemačkoj se javlja kao Berteluk, Nehtrupert, Vajnachajmn i bio je neka vrsta poluživotinjskog, polučovečjeg, jedna vrsta antropomorfmnog pratioca Isusa Hrista, koji je išao za njim.
Nekad se taj lik vezivao za rituale tipa naših poklada. U Engleskoj se javljao pod imenom Klaperboki i Oldhog u vrlo sličnoj ulozi. Tako da naše poklade predstavljaju jednu sponu između Božić Bate, kakav je danas i onoga kakav je nekada bio.
U skandinavskim zemljama se javljao kao jedna vrsta patuljka, transformacija patuljka iz vrlo starih vremena. I tada je imao ulogu nekoga ko, sa jedne strane predstavlja Isusovog pratioca i to je dakle, pokušaj ponajviše urađen još za vreme reformacije.
Martin Luter je svesno razdelio Isusa i Božić Batu na neki način da bi markirao Isusa u središte. Pokušaj transformacije jednog lika koji bi pripadao etnografiji, a ne religiji. Taj pratilac Hristov je u jednoj ruci nosio poklone za dobru decu, u drugoj ruci nosio prut da kažnjava decu koja su bila zla.
Onda je taj deo sa poklonom, sa nagradom izvučen, i vremenom je, kroz nekoliko stoleća transformisan u stvari u jedan lik koji treba da nagradi one koji su bili dobri u prethodnoj godini, pa se sada nagrada dece polako proširila na nagrađivanje odraslih. Sve negde do 30-ih godina prošlog stoleća. Od tada na dalje počinje jedna drastična komercijalizacija tog lika, da bi se danas taj lik pretvorio otprilike u zaštitnu marku "Koka Kole".
Posle Drugog svetskog rata kominističkoj vlasti je, kaže profesor Rajić, lik i delo Deda Mraza dobro došao kako bi novogodišnje, a pre svega božićno slavlje preorijentisali na potpuno svetovne likove.
Međutim, Srbima se dogodilo da oko novogodišnjih praznika imaju tri slavlja - Svetog Nikolu, koji je ishodišni praznik, zatim Božić čiji su običaji vezani za predhrišćanski period kada nema poklona i Novu godinu i Deda Mraza koji donosi poklone.
Period posle Drugog svetskog rata je ključan za dolazak Deda Mraza među Srbe. Dolaskom Deda Mraza je tada došla i jelka, jer do tada mi nismo znali za taj običaj kićenja nekog zimzelenog drveta.
Ranije je bio običaj da se badnjak na Božić okiti kolačima, voćem, a jelku je ustvari zamenjivalo bilje kojim su ljudi kitili kuće, jer su na taj način hteli da povrate neku životnu snagu u hladnim zimskim trenucima.