Slamka spasa u borbi protiv raskola
Pre svih, Sabor bi trebalo da reši urgentni problem nastao odlukom Vartolomeja da ukrajinskoj crkvi da autokefalnost. Da li će do tog Sabora doći teško je proceniti, kaže sagovornik "Vesti", verski analitičar Draško Đenović:
- S obzirom na poremećene odnose ruske crkve i vaseljenskog patrijarha pitanje je da li je Moskovska patrijaršija uopšte spremna da sedne za istim stolom sa Vartolomejom, koji je odlukom da ukrajinskoj crkvi dodelio autokefalnost sam sebe izolovao i stavio u pat poziciju.
U slučaju da bude sazvan Svepravoslavni sabor, teorijski je moguće da se glasanjem poništi sporna odluka patrijarha Vartolomeja.
- Sabor bi mogao i da, uslovno rečeno, patrijarha Vartolomeja penzioniše. Jer vaseljenski patrijarh je sebe doveo u priličnu izolaciju. Lako se može desiti da mu manastiri na Atosu, koji su u njegovoj jurisdikciji, otkažu poslušnost i da se priklone ruskoj crkvi. U tom slučaju, vaseljenski patrijarh ostaje samo ime na papiru, iako je formalno prvi među jednakima patrijarsima u pravoslavnom svetu - objašnjava Đenović.
Sazivanje Sabora svih pomesnih pravoslavnih crkava zahteva i vreme. Sabor na Kritu pripreman je 55 godina, ali i pored toga, četiri crkve su ga bojkotovale. Među njima je bila i Ruska, najuticajnija i najmnogoljudnija. I kada se 2016. godine desio Krit, kao prvi vaseljenski sabora posle 12 vekova, srpska crkva je bila u nezahvalnoj poziciji - da li da se prikloni ruskom bojkotu ili da se odazove pozivu Carigrada. Na kraju je delegacija SPC otputovala na grčko ostrvo, ali sa takođe diplomatskom misijom koju i sada pokušava da sprovede, u nastojanju da se spreči raskol unutar pravoslavlja.
Vartolomej usporava
Draško Đenović kaže da, koliko on zna, tomos o autokefalnosti još nije izdat. Tomos je crkveni akt koji izdaje carigradski patrijarh i patrijaršija, a kojim se drugoj crkvi priznaje status nezavisne ili autonomne crkve. Po pravilu se to čini tek nakon saglasnosti majke crkve, ali je ovoga puta izostala saglasnost Moskovske patrijaršije:
- Kao da je Vartolomej sada usporio sa primenom kada je video reakciju pravoslavnog sveta.