Al Džazira: Počela nova ruska igra u Siriji
Kako "izbaciti" američke vojnike iz Sirije?
Posle nekoliko odlaganja, konačno je u održan samit u Istanbulu gde su došli lideri Turske, Rusije, Francuske i Nemačke kako bi razgovarali o miru u Siriji. Četverostrani sastanak je bio planiran za početak septembra, ali su velike razlike stavova četiri strane dovele do odlaganja.
Samit je na jedno mesto doveo strane iz procesa iz Astane (Rusija, Turska, Iran) i Sirijske radne grupe (SAD, Velika Britanija, Francuska, Nemačka, Saudijska Arabija, Jordan i Egipat), ali nije doveo do rešavanja različitih pogleda dve grupe.
Pored veoma uopštenog zajedničkog saopštenja u kojem se ističe potreba pokretanja "inkluzivnog političkog procesa koji će predvoditi Sirija" kako bi se okončao sirijski sukob, nije došlo do sporazuma kako će se to postići. Glavni problemi su i dalje politička sudbina Bašara al Asada, prisustvo stranih vojski, pitanje izbeglica i obnove, kao i budućnost kurdskih područja na severoistoku.
Nakon ispunjenja glavnih vojnih ciljeva - poraza opozicije i osiguravanja režima predsednika Asada - Rusija pokušava da ovu "pobedu" prevede na politički teren. Sada, glavni ruski politički cilj je uveravanje potencijalnih donatora, uglavnom EU i država Zaliva, da uliju novac u posrnulu sirijsku ekonomiju i pomognu obnovu države.
Mnoge članice EU, uključujući Nemačku, izgledaju spremne da finansiraju obnovu Sirije, ali tek nakon postizanja političkog dogovora. Sirijska radna grupa veruje kako je, nakon pobede režima uz pomoć ruske vojske, finansiranje obnove jedino preostalo oruđe u rukama međunarodne zajednice za vršenje pritiska na Asada da pristane na političko rešenje sukoba.
Ruski predsednik Vladimir Putin je povećao uloge kada je istakao da je sporazum u Sočiju o demilitarizovanoj zoni u provinciji Idlib "privremena mera", nagovijestivši kako je opcija vojne akcije i dalje aktuelna. Putinovi istupi o Idlibu su takođe bili pokazatelj da je njegov najveći cilj u Siriji okončanje svog stranog vojnog prisustva tamo, uključujući turske, francuske i, naročito, američke snage.
Rusija preko Asada dominira na više od polovine Sirije, ali...
Zapravo, piše Al Džazira, Rusija je veoma nervozna zbog američkih planova da zadrži vojno prisustvo u Siriji nakon rata protiv Islamske države. Danas SAD kontrolišu jednu trećinu sirijske teritorije kroz svoj savez sa Sirijskim demokratskim snagama (SDF); Rusija (kroz sirijski režim) dominira na nešto više od polovine države, a ostatak je pod turskim nadzorom (kroz snage sirijske opozicije koje podržava).
Na područjima pod kontrolom SDF-a nalazi se 90 posto sirijskih naftnih i gasnih rezervi, uključujući i al-Omar, najveće naftno polje, kao i većina njihovih vodnih resursa, velikih brana i elektrana. Severoistok je i sirijsko hranilište. Sve dok ovo područje ne bude pod njegovom kontrolom, Damask (i svaka vlada u njemu) ne može opstati bez strane pomoći.
Zato, bez američko-ruskog dogovora nema značajnog napretka ka političkom rešenju u Siriji.
Uprkos činjenici da su partneri u procesu iz Astane, ne znači da Rusija i Turska veruju jedna drugoj. U protekloj godini je Ankara nemoćno pratila kako Moskva koristi proces iz Astane da eliminiše ili protera sirijsku opoziciju iz tri od četiri zone deeskalacije.
Sa svim ovim različitim planovima, interesima i ciljevima, veoma je teško pretpostaviti kako će glavne sile u sirijskom sukobu doći do dogovora. Na kraju, ako čak i to uspeju, njegovu cenu će platiti sirijski narod koji, kako izgleda, nema pravo glasa o budućnosti svoje države.