U Crnoj Gori se snima serija o srpskim okupatorima
Tragični građanski sukob crnogorskih "zelenaša", pristalica uslovnog ujedinjenja, i većinskih "bjelaša", koji su 1918. godine bili za bezuslovno ujedinjenje Crne Gore sa Srbijom, omiljena je tema koju potenciraju crnogorske vlasti. Danas, međutim, ne postoje jednoznačne ocene i tumačenja šta se uistinu na međunarodnom planu, kao ni u samoj Crnoj Gori, zbivalo nakon Podgoričke skupštine.
Tako neki sukob "bjelaša" i "zelenaša" karakterišu kao klasičnu invaziju Italije, drugi kao tragičan unutargrađanski sukob politički suprotstavljenih Crnogoraca, dok je omiljena istorijska verzija vlasti u Podgorici da se zapravo radilo o ustanku ugnjetavanog crnogorskog naroda protiv "srpske okupacije".
Ono što se ipak nesumnjivo danas zna jeste da se koreni ideje o kreiranju bune u Crnoj Gori moraju potražiti u Italiji, odnosno da su glavni organizatori "Božićne pobune" na terenu bili italijanski agent Ministarstva vojnog, novinar Đovani Baldači, i crnogorski uticajni političar Jovan S. Plamenac.
Ne postoje precizni podaci o broju učesnika Božićne pobune, oni variraju od hiljadu do oko tri hiljade, ali nema neslaganja oko činjenice da je pobuna ugušena za samo nekoliko dana, i da je glavni organizator Jovan S. Plamenac dan pre izbijanja pobune preko Skadra i Medove prebegao za Italiju.
Nakon trodnevnih napada odmetničke grupe, komiti pod komandom brigadira Krsta Zrna Popovića, bivaju razbijeni po brdima u okolini Cetinja, i nastavljaju borbe u vidu gerilskog načina ratovanja sve dok neki nisu izgubili život u tim okršajima ili se dobrovoljno predali vlastima.
Ipak, ovdašnje vlasti u Podgorici trodnevnu pobunu na Božić 1919. godine žele da prikažu kao krucijalni događaj, pri čemu se odmetnici tretiraju kao Crnogorci koji se hrabro bore protiv srpskog okupatora, uz prenebregavanje činjenice da u pitanju nije bio nikakav srpsko-crnogorski sukob baziran na etničkoj osnovi, već da je po sredi najpre mogao biti samo odjek dinastičkog sukoba (Karađorđevića i Petrovića).
Upravo sudbinom crnogorskih komita u periodu 1918-1924. baviće se i nova serija RTCG kao logičan nastavak "Božićnog ustanka", a prema najavi režisera Željka Sošića, ambicija je da se crnogorski građani upoznaju sa "zločinima nad stanovništvom i progonom komita", kao delom okupatora iz Srbije.
Analitičar Vojin Grubač za Sputnjik kaže da je već sada očigledno da režiser najavljenog projekta Željko Sošić planira "reinkarnirati iluziju da se tokom konflikta 1918-1824. desio nacionalni srpsko-crnogorski konflikt“, što je teza koju su, kako kaže "davno oborili njegovi istomišljenici".
- Ako se tome doda da su i "bjelaši" i "zelenaši" tada bili za zajedničku državu sa Srbijom, a spor je bio jedino na relaciji unitarizam-konfederacija, jasno je da će kreatori ovog projekta potpuno promašiti temu - objašnjava Grubač.
On predviđa da će "rezultat ukupnog projekta biti da će se osećaji građana Crne Gore prema novim filmsko-političkim projekcijama kretati u trouglu prezir-podsmeh-gađenje", što će, po njemu, "značiti potpuni, ali i opravdani krah davno kremiranih iluzija koje se plasiraju u novom pakovanju".