Uživajte u čudima prirode u Srbiji
Naša Đavolja varoš je bila među 77 kandidata za finale izbora novih Sedam svetskih čuda prirode, a dugo je bila na prvom mestu grupe pećina i stena. Srpska čuda prirode sve više privlače turiste iz celog sveta.
1. ĐAVOLJA VAROŠ - Okamenjeni svatovi
Na jugu Srbije, ispod planine Radan, nalazi se mesto čudnog imena i čudesnog izgleda, sa skupinom vretenastih stubova pokrivenih kapama koje nauka naziva zemljanim piramidama, a narod kulama. Po predanju, reč je o okamenjenih svatovima koje je Bog kaznio jer su pokušali da venčaju brata i sestru. Ima ih više od 200, visoke su od dva do 15 metara. Nauka, pak, tvrdi da je stvaranje Đavolje varoši prouzrokovao, ne tako davno, čovek uništavajući šumu i otvarajući put za razorno dejstvo vodne erozije. Ispod zemljanih piramida izvire Đavolja voda koja je, po hemijskom sastavu, pre svega izuzetnoj kiselosti i visokom sadržaju minerala, jedinstvena u našoj zemlji.
2. KAMENI MOSTOVI VRATNE - Najviši u Evropi
Tri kamena luka u kanjonu reke Vratne u istočnoj Srbiji su najviši u Evropi. Kameni mostovi nastali su u davna vremena urušavanjem pećina. Geografi su nazvali ova okamenjena čuda prerastima. U monografiji Arnalda Faustinija iz 1918. godine predstavljeni su svi tada poznati mostovi i lukovi sveta, a za Evropu se navodi 347 objekata, među kojima su i prerasti u istočnoj Srbiji. Prve dve kapije nazivaju se manastirske i istog su porekla, za razliku od treće, najnepristupačnije i najmlađe, ali najizazovnije za istraživače sa isprepletenim mnogobrojnim hodnicima i tunelima. U kanjonu reke Vratne je specifična drvenasta i žbunasta flora. Na stenama i pašnjacima raste 170 vrsta trava.
3. PEĆINA NAD VRAŽJIM FIROVIMA - Eliksir mladosti
Sakrivena u vrletima Đalovića klisure, gde joj večitu stražu čuvaju surove kamene litice, ispod Pešterske visoravni prostire se Pećina nad Vražjim firovima. Ispitani deo se sastoji od većeg broja kanala, hodnika i dvorana koji se prema položaju, pravcu pružanja i opštim morfološkim karakteristikama mogu podeliti na četiri celine: Kanal sa jezerima, Veliki lavirint, Veliki kanal i splet kanala koji spajaju gornji nivo sa donjim. Interesantno je da kad je svojevremeno u vode pećine sipana boja ona izbila kod manastira Sopoćani u Srbiji. Temperatura u pećini uvek iznosi oko 12 stepeni i kažu da boravak u njoj deluje blagotvorno na organizam i usporava starenje.
4. FRUŠKA GORA - Više od 30 vrsta orhideja
Najstariji nacionalni park u Srbiji. Uzdignuta na južnom obodu Panonske nizije, uz samu obalu Dunava, ova planina predstavlja jedinstveni prirodni fenomen, jer je grade stene iz gotovo svih geoloških perioda, od najstarijeg paleozoika (drevni život) do kvartara (pojave ljudi). Iskopi pokazuju nijansirane geološke slojeve, koji kriju bogatu fosilnu faunu nekadašnjeg Panonskog mora. Plavne šume i močvare pored Dunava smenjuju stepske livade, vinogradi, voćnjaci, listopadne šume, useci i kamenjari. Ovde raste 175 vrsta biljaka - 40 vrsta ima status prirodnih retkosti Srbije! Mozaik prirodnog dobra upotpunjuje više od 30 vrsta orhideja od kojih 18 vrsta ima međunarodni značaj.
5. ZLOTSKE PEĆINE - Ukrasi od kvarca
Istočna Srbija poznata je po speleološkim lokalitetima nazvanim Zlotske pećine. Postoji ukupno 11 prostorija: Prijemna, Kaskadna, Vilingrad, Koloseum, Mramorje, Gotska katerdrala, Dvorana oružja, Venerin hram i Siparska dvorana. Reč je o dve zasebne pećine, međusobno povezane. To su Lazareva pećina i Vernikica. Pećinom Vernikica teče podzemna Lazareva reka. Ova pećina je geološki starija od Lazareve i spada u red takozvanih suvih pećina. Najveća pećinska dvorana u celoj Srbiji je Koloseum, sa prečnikom od šezdesetak metara i 50 metara visine. Naziv je dobila zbog svog kružnog oblika kao i pećinskog nakita. Venerin hram ima ogromne pećinske ukrase od čistog kvarca.
6. DELIBLATSKA PEŠČARA - Sahara u Banatu
Nalazi se između Dunava i zapadnih padina Karpata. Dugačka je oko 354, a široka oko 11 kilometara i ima oblik elipse. Po svom postanku, klimi i specifičnosti flore i faune predstavlja jedinstven fenomen u Evropi. Nevezani pesak je nekada bio izuzetan problem, jer se zbog jake košave razvejavao širokim prostorima Panonske nizije. Zbog toga je nazvana "evropska Sahara" ili "najstarija pustinja u Evropi". U ovom specijalnom rezervatu prirode može se naći 40 biljnih i 200 životinjskih vrsta među kojima se kao retke vrste ističu pustinjski mravi, mravlji lav, banatski soko, orao krstaš, stepski skočimiš, tekunica, slepo kuče, stepski tvor i stalna populacija vukova...
7. RESAVSKA PEĆINA - Stara 80 miliona godina
Svojevremeno su za pećinu znali samo čobani koji su se sklanjali od nevremena sa stadima ovaca. Jedan od pastira otkrio ju je svilajnačkim planinarima 1962. Spada u najlepše pećine u našoj zemlji i duga je 4,5 kilometara. Detaljno je istraženo nešto više od pola, a unutrašnjost pećine obiluje brojnim i raznovrsnim dvoranama, kanalima, galerijama, stalaktitima, stalagmitima i okamenjenim vodopadima. Stara je oko 80 miliona godina! Temperatura je konstantna i iznosi sedam stepeni Celzijusa. Po bogatstvu i raznobojnosti nakita Resavska pećina opravdano nosi epitet resavske lepotice. Nakit nastaje rastvaranjem kalcijum karbonata, a boja zavisi od minerala kroz koji prođe voda i pojavljuje se u tri boje, crvena, žuta i bela.
8. CARSKA BARA - Vodeni ćilim
Kompleks Stari Begej - Carska Bara predstavlja specijalni rezervat prirode koji se nalaze na Uneskovoj listi međunarodno značajnih staništa. Nalazi se u srednjem Banatu, 17 km jugozapadno od Zrenjanina, u međurečju Tise i Begeja. Ovaj prostor liči na gusto izatkan ćilim reka, kanala, jezera i bara, dok se boje smenjuju od plavih jezera, preko zelenih i smeđih šuma, sve do bledo žute i bele boje slatina. Carska bara je poznata po raznovrsnoj flori i fauni, a svetsku slavu joj je donelo prisustvo 240 vrsta ptica, među kojima su retke vrste kao što su orao belorepan, eja močvarica, livadska eja, kobac, mišar, čaplja kašikara...
9. DRINA SA VRELOM - Raj za ribolovce
U Ginisovoj knjizi rekorda piše da je Vrelo, jedna od pritoka Drine, najkraća reka u Evropi. Dugačka je 365 metara, pa je meštani zovu i Godina. Bogata vodom, brza, zelena i čista, reka vijuga kroz klisuru i zelenilo. Drina nastaje spajanjem Pive i Tare, a posle 346 kilometara krivudavog toka, uliva se u Savu. Priča se da je početkom prošlog veka niz Drinu išlo odjednom po 200-300 splavova koji su vozili građu sa šumovite Tare i okolnih planina čak do Beograda. U znak sećanja na vešte splavare osnovano je udruženje "Drinska regata". Vekovna granica istoka i zapada danas je raj za ribolovce.
10. KLISURA REKE GRADAC - Rakovi i vidre
Vrela pored 30 kilometara dugačkog toka Gradca kroz klisuru toliko su bistra da sa njih može da se pije voda. Klisura je markantnih dimenzija, sa čestim vertikalnim odsecima, većim brojem podzemnih i površinskih oblika kraške erozije i brojnim meandrima spada u red najživopisnijih klisura u Srbiji. Velike površine pod šumom na prostoru oko klisure deo su njenog izvornog ambijenta. Poslednjih godina zabeleženo je i prisustvo vidri, za koje se pretpostavljalo da su iščezla sa ovih prostora. Tu su i pastrmke, rakovi i čak 110 autohtonih vrsta riba. Klisura Gradca jedinstvena je i po tome što krije više od 70 pećina, a stalno se otkrivaju nove.