Planina Golija mami posetioce cele godine: Lepotica Evrope u srcu Srbije
Na obroncima Golije nastajala je prva srpska država, Stari Ras. Ova planina bogata je istorijom i kulturnim spomenicima Srbije, prevashodno manastirima. Na obroncima Golije, na brdu iznad Novog Pazara, nalaze se Đurđevi Stupovi, crkva koju je u 12. veku izgradio rodonačelnik loze Nemanjića, Stefan Nemanja.
Turci su manastir više puta palili, a u 19. veku unutrašnjost manastira bila je potpuno ruinirana, freske su bile od gareži, kažu za "Vesti" restauratori u manastiru koji obnavljaju lepotu ove srpske svetinje.
Isposnica Svetog Save
Pastrmke u Studenici
Na izletištu Odvraćenica na Goliji izvire reka Studenica, na samo 50 metara od centra.
Tokom leta u ovoj reci pojavljuju se pastrmke koje se, kako kažu meštani, mogu samo naći u ovoj reci. To govori i o čistoći ove reke i planinske vode na ovoj srpskoj lepotici.
Desetak kilometara od Studenice, kroz seoske puteve i šumu, dolazi se do isposnice Svetog Save, gde je osnivač Srpske pravoslavne crkve provodio mesece u molitvi i isposništvu.
Reporteri "Vesti" posetili su ovu planinsku lepoticu koja netaknutom prirodom, bogatstvom vode, životinjskog sveta iz godine u godinu postaje centar turizma ovog dela Srbije. Put nas vijugavim drumom dovodi do Odvraćenice, poznatog izletišta na gotovo samom vrhu Nacionalnog parka Golija, koja je ujedno i rezervat biosfere.
U naselju oko koga se nalaze desetine vikendica koje opasuju izvorište reke Studenice, dočekuje nas čuveni golijski kafedžija i domaćin Milojica Stojković.
- Golija je bogatstvo Srbije. Ovakve netaknute i bogate prirode retko gde ima. Nažalost, mi koji smo na Odvraćenici, moramo gotovo sve sami da rešavamo. Država nam malo pomaže. Mi koji ovde radimo, imamo vikendice i imanja, sami skupljamo novac da bismo, na primer, postavili uličnu rasvetu. Put preko planine ka Ivanjici još nije gotov. Država mora da pokaže više sluha za nas. Uprkos tome, dolazi iz godine u godinu sve više gostiju da vide ovu prirodu - kaže Stojković.
Bogata vodama
Dok razgovaramo u Milojičinoj kafani, dolazi Nego Đokić, gorštak sa ove planine. Čeka veterinara koji usred noći treba da dođe planinskim putem iz Novog Pazara, kako bi mu pregledao bolesno goveče. Iako je skoro ponoć, veterinar Bojan Kovanović po mrklom mraku dolazi na vrh Golije. Sa Negom se planinskim stazama spušta do kolibe, gde tokom leta izvodi životinje.
- Nema veze da l' je dan ili noć, moram pomoći ljudima. Imam dnevno desetak intervencija, po Novom Pazaru, Sjenici, Raškoj. Kad god pozovu moram da dođem. Goveda, prasad, to je njihov imetak, od toga žive - kaže Kovanović za "Vesti", dok se sprema po mrklom mraku i uz svetlo baterijske lampe da se spusti nekoliko kilometara do Negove planinske kolibe.
Golija je bogata vodama, šumama, pogotovo bukovim, lekovitim biljem, ali spada i u zahtevnije planine, jer zbog strmih obronaka zahteva i više kondicije. Ubrzano se pretvara u centar zimskog turizma, sa ski-stazama, jer ima idealnu nadmorsku visinu, razgranate proplanke za ski-staze, a sneg se zadržava pet meseci. Leti se po ovoj planini mogu videti vukovi kako pretrčavaju livade, povremeno i medvedi, a divlje životinje dolaze čak i do blizine izletišta na Odvraćenici.
Leka legenda
Nakon posete planinskoj kolibi Nega Đokića, u kojoj na tradicionalni način pravi vrhunski sir i kajmak, odlazimo do njegovog strica Leke Đokića, starine i legende Golije. On je najstariji stanovnik ove planine i ušao je u 92. godinu života.
- Ceo život sam na Goliji. Ove prirode nigde nema. Do pre neku godinu sam mogao i da kosim, ali sada me zdravlje pomalo napušta, pa već godinu, dve ne radim teže poslove - kaže starina Leka Đokić, koji je jedini duži period proveo van Golije tokom služenja trogodišnjeg vojnog roka u nekadašnjoj JNA.
Ova starina, kome pomaže ćerka Nada, svakog namernika počasti sa čašom svoje rakije, "anđelijom" kako je zove, a gostiju ima svaki dan, jer brojna rodbina i prijatelji ne propuštaju priliku da ga posete.