Hrvatska: Narodni heroj priznat u svetu, ponižen u domovini (VIDEO)
U Valjevu spomenik i dalje stoji, a u Opuzenu miniran
Uzdignute pesnice Stjepana Filipovića pod vešalima i sa omčom oko vrata, nekoliko trenutaka pre smrti, i zbunjeni pogledi nemačkih vojnika, sve to ovekovečeno na jednoj fotografiji, postali su simbol antifašističke borbe naroda Jugoslavije.
I ne samo bivše zajedničke države, nego i sveta jer je ta fotografija deo stalne postavke Memorijalnog muzeja holokausta u Vašingtonu, a svojevremeno je bila izložena u sedištu Ujedinjenih nacija, zajedno sa svim drugim artefaktima koji prikazuju ključne trenutke istorije čovečanstva, piše "Al Džazira".
Ali, ono što je drugima ponos, očito je na domaćem terenu - sramota. Na primeru odnosa prema hrabrom delu tog narodnog heroja, a spomen na Stjepana Filipovića u rodnom kraju prekinut je jednim nasilnim činom, zapravo se ogleda i odnos prema jednom vremenu, njegovim akterima i, uopšte, celoj antifašističkoj borbi.
Filipovićevo hrabro držanje poslužilo je kao inspiracija za podizanje dva spomenika. Jedan je podignut nedaleko od Valjeva, grada u Srbiji u kojem je Filipović pre 75 godina pogubljen. Drugi je podignut u njegovom rodnom Opuzenu, hrvatskom gradiću na ušću Neretve u Jadransko more. Prvi i danas ponosno stoji na valjevskom brdu Vidrak; drugog su minirali nepoznati počinitelji u leto 1991. godine.
- I punih četvrt veka traje borba da obnovimo i vratimo taj spomenik. Ceo svet mu se klanja kao simbolu borbe protiv fašizma, a naši ovde su svaku uspomenu na njega uništili. Kao da ga nikad bilo nije - konstatuje Marinko Filipović, potomak narodnog heroja.
Ponosan je na lik i delo svog pretka. Misli i da bi isto tako ponosni trebalo da budu i Hrvatska, i dolina Neretve, a pogotovo Opuzen.
Polovina spomenika srušeno
Spomenik Stjepanu Filipoviću jedan je od 2.964 srušena, oštećena, oskrnavljena ili uklonjena spomen-obeležja, pri čemu je 731 njih od velike umetničke i kulturno-istorijske vrednosti, naveo je Juraj Hrženjak u svojoj knjizi Rušenje antifašističkih spomenika u Hrvatskoj 1990 - 2000.
O tome kako su narodni heroji "po drugi put umirali od svojih sugrađana" rediteljka Irena Škorić napravila je i film. Nazvala ga je "Neželjena baština", a Filipovićev spomenik odabrala je, uz još četiri, kako bi ispričala svoju priču.
- U Drugom svetskom ratu su ga nacisti obesili, a 1991. su ga Opuzenci minirali. Minirali su ga jer su mislili da heroju Jugoslavije nije mesto u Hrvatskoj. Najtužnije je zapravo da su, nakon što su ga minirali, vandali preostale delove koji su bili od bronze nameravali da prodaju kao vrednu sekundarnu sirovinu - kaže Škorić.