Kolačić za nevernike

Šuplji hleb korišćen je za obrede u vreme nekih godišnjih praznika, zatim prilikom prve muže ovaca i prve prolećne setve. Verovalo se da je dovoljno pogledati oblake kroz taj kolač pa će prestati opasnost od grada.

 

Magija progledavanja kroz šuplji hleb s ciljem da se odabrana osoba privoli na brak mogla je da se ostvari i kroz prsten umrlog čoveka, mrtvačku sveću, probušeno srce krtice, ivanjski venčić, osušenu glavu gavrana, konjsku uzdu, bosiljak, sito, nogavicu gaća.

Ovaj postupak je srodan raširenom magijskom postupku provlačenja, koji se primenjivao u lečenju raznih bolesti ili za dobijanje poroda. Obavljao se takođe kroz šuplje predmete: šuplji kamen, ivanjski venac, jaram, uzdu, točak, brojanice, testo, obruč za kace ili ispod žila drveća nepoznatog groba, odra pokojnika, plaštanice u crkvi. Sličnost dva obreda je, zapravo, u korišćenju predmeta koji se vezuju za pokojnike i smrt, jer se svi oni shvataju kao graničnici između sveta živih i mrtvih. Međutim, po značenju ova dva postupka su zapravo suprotna.

 

Provlačenje je simbolički odlazak na onaj svet, da bi se otuda pojedinac vratio kao ponovno rođen, oslobođen bolesti, ili, ako je nevolja u nemanju poroda, da se stekne naklonost onostranih bića, npr. predaka, za produžavanje potomstva. U progledavanju kroz predmet, međutim, osoba koja to čini već se, smatra se, nalazi iza granice koja deli dva sveta. Na taj način ona uzima položaj kao da je u drugom svetu, gde pogledom željenu osobu dovodi na "vrata" onostranih bića za koja se verovalo da jedina pouzdano mogu spajati i razdvajati ljude.