Kako su nastajala srpska prezimena (4): Nemci prelazili u Srbe

Nastajala su u različitim istorijskim uslovima. Tako su nastala i prezimena nekih poznatih naučnika koji su živeli i radili među Srbima. Razlozi njihovog nastanka su brojni i raznovrsni.

Poistovećenje sa sredinom u kojoj su živeli bio je jedan od bitnih razloga što su stranci posrbljivali svoja prezimena. Pre svega, bračnim vezama dolazilo je do asimilacije stranaca sa Srbima.

Dodavanjem prezimenskih nastavaka svojim prezimenima neki su tako ispoljavali svoju odanost prema srpskom narodu sa kojim su živeli. I, to nisu bili jedini razlozi.

Kosta Šreplović je bio poznati srpski arhitekta 19. veka, a Mihailo Valtrović, koji je živeo na prelazu iz 19. u 20. vek, bio je profesor Velike škole, potonjeg Beogradskog univerziteta, upravnik Narodnog muzeja i osnivač Srpskog arheološkog društva u Beogradu.

Oni su svojim delima zadužili srpsku nauku i srpski narod. Njihova prezimena su germanskog porekla i u izvornom obliku glase Šrepl i Valter. Sličnih primera ima još u Srbiji: Ostermanović, Braunović, Kaclerović, Orajnerović, Šternić u Beogradu, Šmelcerović u Leskovcu, Veberović na Ubu... Osim u gradovima, ova vrsta prezimena javlja se i u pojedinim selima u Srbiji: Pruderović u Majuru u Mačvi, Šacerović u Ušću kod Obrenovca, Laudanović u okolini Gornjeg Milanovca.

Albahari je staro i relativno često jevrejsko prezime. Koriste ga i Sefardi i Aškenazi. Sreće se i u našoj sredini. U Beogradu postoji i nekoliko porodica sa prezimenom Albaharević. U prezimenima nastalim na ovaj način sreću se i hungarizmi, mađarske reči. Sabo je mađarska reč koja označava krojača. Od nje je napravljeno srpsko prezime Sabovljević. Širom Srbije postoji više familija sa ovim prezimenom, koje međusobno nisu u srodstvu.

Više starih porodica koje u Beogradu žive još od 19. veka prezivaju se Sabovljević. Od mađarskih reči različitog značenja izvedeno je još ovakvih prezimena: Kočijašević, Sekerušević, Gombarević, Vargić. U prezimenima iz ove grupe javljaju se i albanske reči. Sreću se najviše u prezimenima u Crnoj Gori: Kastratović, Zogović, Ljumović, Pljakić, Burmazović.

S druge strane, među prezimenima drugih naroda postoje srpska, odnosno slovenska prezimena koja se završavaju na -ić. Razlozi za njihovu pojavu u nesrpskim sredinama su slični onima koji su uslovili nastanak stranih prezimena sa -ić među Srbima. Ovaj tip prezimena najčešći je kod onih naroda koji žive izmešano ili u susedstvu sa Srbima, a to su Mađari i Rumuni.

Mađarskih prezimena koja se završavaju na -ović ima u više vojvođanskih sela i gradova. U Adorjanu ili Nadrljanu, selu između Kanjiže i Sente, javlja se prezime Milutinović. Iz ove porodice potiče i poznata teniserka Monika Seleš. U Horgošu kod Kanjiže javlja se prezime Radić, Dević u Gornjem Bregu kod Sente, Radaković i Petković u Subotici, Pavlović u Zrenjaninu.

Bez obzira na to što su prezimena na -ović, -ević i -ić najfrekventnija kod Srba i što ih mnogi doživljavaju i kao sastavni deo srpskog nacionalnog bića, pogrešno je smatrati "da su samo ona srpska prezimena" ili da su ona "srpskija" od ostalih prezimena Srba formiranih po drugim osnovama.