Enigma plavih očiju
Pre nekoliko godina objavljena je naučna studija koja otkriva da svi ljudi s plavim očima imaju jednog zajedničkog pretka. Dakle, po toj studiji, mutacija se dogodila pre 10.000 godina, a do tada su ljudska populacija je imala samo smeđe oči. Na završetku ledenog doba, mutacija je uticala na gen OCA2 koji je evoluirao u produkciju melanina, pigmenta koji određuje boju kose, očiju i kože.
Kod plavookih ljudi, hromozom koji je mutiran isključuje mogućnost nastanka smeđih očiju. Smeđooki ljudi imaju bogate varijacije u DNK kojom geni kontrolišu proizvodnju i količinu melanina, dok plavooki imaju malo kombinacija u genima kao i malo melanina u očima.
Veruje se da je mutacija gena nastala na severu Evrope, ali to nije sigurno jer na to može uticati i to što su na ovim prostorima plemena duže opstajala bez mešanja sa drugima. Naučnici se slažu u mišljenju da boje ljudskih očiju postaju sve misterioznije jer se sve više mešaju rase, ali sve više se javlja i razdor među njima jer se Darvinovim pristupom dosadašnja otkrića ne mogu potvrditi.
Žrtve inkvizicije
Neobična i još ređa od plave boje jeste svetlosmeđa boja s primesama žute, zlatne, a nekad čak i sive. U srednjem veku ovakve ljude su posmatrali s podozrenjem, a neretko su bili i žrtve inkvizicije. Ima ih svega 0,3 odsto ljudi na svetu, a najviše ih je među ljudima koji žive na Karibima, u nekim plemenima Indije, Pakistana i u Africi.