Crni zavičaj

Sredinom druge polovine 18. veka iz Osata se doseljava nekoliko porodica Velimirovića u valjevski kraj. Za novi zavičaj izabrali su selo Lelić na obroncima Povlena, a zaselak koji su naselili i danas se zove Bošnjaci.

Selo Lelić, udaljeno od Valjeva desetak kilometara, ime je, kaže predanje, dobilo prema strašnom leleku i plaču naroda zbog jedne turske odmazde, a od davnina je poznato prema manastiru Ćelije, zadužbini kralja Dragutina iz 13. veka.

Kada je 1690. godine patrijarh Arsenije Čarnojević s izbeglim narodom zastao nakratko u manastiru Ćelije, Turci su opkolili i manastir i ceo kraj, i počinili masovni pokolj. Na taj tragični događaj i danas podsećaju lelićki toponimi: Vrana sena, Vrana voda, Crno polje.

U manastiru Ćelije sahranjen je Antonije Jovanović, borac za slobodu Srbije u 19. veku i kapetan sreza podgorskog. Umro je u činu majora i sahranjen je pored drugog velikog ustanika Ilije Birčanina. Loza vladike Nikolaja polazi od Velimira, Antonijevog rođenog brata.

Velimirov sin Ranko osnovao je svoje domaćinstvo i uzeo prezime po ocu, Velimirović. Rankov sin Aleksa imao je pet sinova i tri kćeri. Sedmo dete bio je Dragomir, otac Nikolajev. Dragomir Velimirović bio je imućan i pismen seljak, pa su ga vlasti uzele za pisara i delovođu sreza podgorskog. I danas se čuvaju deobne presude pisane njegovim lepim i čitkim rukopisom.

Dragomir se oženio Katarinom Filipović, devojkom iz susednog sela Strmne Gore. Imali su devetoro dece, a prvi im je bio Nikola, što je svetovno ime budućeg vladike Nikolaja. Rođen je na Tucindan, 23. decembra 1880. godine po starom, ili 4. januara 1881. godine po novom kalendaru. Ostala deca su uglavnom poumirala od raznih boleština osim Dušana, oca vladike Jovana, koji je poginuo na početku Prvog svetskog rata 1914. godine.