Zaboravljeni običaji: Pokretne crkve

Tako hroničar Teodosije iz 13. veka beleži da je Sava Nemanjić podigao dosta seoskih crkvica od kamena, ali i drveta, "da se na svakom mestu njegove države Bog slavi".

I njegov savremenik, pisac Domentijan, bavi se graditeljskim poduhvatima Svetog Save, a važne podatke o srednjovekovnim crkvama-brvnarama ostavio je i arhiepiskop Danilo početkom 14. veka, koji za Savu kaže: "Gde ne stiže da crkvu sazida, to zapovedi da je načine od drveta.

U državi Nemanjića arhitektura je tokom vekova doživela visok stepen razvoja, ali se sve to srušilo pod naletom turskih ordija i vlašću Otomanskog carstva. Nestalo je monumentalnog graditeljstva, pa se narod u ranom periodu turske vladavine vratio gradnji malih crkava od drveta, koje takođe nisu sačuvane, ali jesu one iz poslednjeg razdoblja okupacije Srbije, i to mahom u autentičnom obliku. To su uglavnom građevine nastale tokom 18. veka i u prvoj polovini narednog. Posle tog vremena gradnja crkava brvnara u Srbiji potpuno prestaje.

Crkve od drveta su podizane uvek u blizini sela, na skrovitim mestima, u gustoj šumi. Građe je bilo u izobilju i nadohvat ruke, a nije bila potrebna ni posebna veština, jer su se na isti način gradile i kuće za stanovanje u Srbiji. Glavna odlika crkava-brvnara bila je to što su za kratko vreme lako mogle, ako dođe do takve potrebe, da budu premeštene sa jednog na drugo skrovitije mesto.